Wróblewska - Stawowy

Spółki prawa handlowego, osoby funkcjonujące w obrocie w formie jednoosobowej działalność gospodarczą wpisanej do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz inne podmioty prowadzące obligatoryjnie księgi rachunkowe na podstawie ustawy o rachunkowości, jak również podmioty, które na zasadzie dobrowolności dokonały wyboru ksiąg rachunkowych jako sposobu ewidencjonowania zobowiązane są do przygotowania i złożenia sprawozdań finansowych, stanowiących źródło informacji o rocznej działalności podmiotu, wyrażonej właśnie pod względem finansowym.

Z uwagi na zbliżającą się datę 15.07.2019 r. tj. ostateczny termin na złożenie sprawozdania finansowego w przypadku, gdy rok obrachunkowy przyjęty przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą pokrywa się z rokiem kalendarzowym, postaramy się przybliżyć problematykę odpowiedzialności za niewykonanie obowiązku złożenia wskazanego sprawozdania.

Odpowiedzialność karna za niezłożenie sprawozdania finansowego we właściwym rejestrze sądowym (KRS) na gruncie ustawy o rachunkowości

Zgodnie z art. 79 ust. 4 „kto wbrew przepisom ustawy nie składa sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej we właściwym rejestrze sądowym… - podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności”.

Po pierwsze należy odpowiedzieć na pytanie kto na mocy powyższego przepisu ponosi odpowiedzialność karną w przypadku realizacji znamion opisanego wyżej czynu zabronionego. W tym miejscu należy przywołać art. 69 ust. 1 wskazanej ustawy zgodnie, z którym to kierownik jednostki zobowiązany jest do złożenia we właściwym rejestrze sądowym:

• rocznego sprawozdanie finansowe,
• sprawozdania z badania, jeżeli podlegało ono badaniu,
• odpisu uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty, a w przypadku jednostek, o których mowa w art. 49 ust. 1 – także sprawozdanie z działalności,

w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego.

Jednocześnie na mocy art. 3 ust. 1 pkt. 6 powyższej ustawy kierownikiem jednostki jest:

• członek zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy – kierownikami są członkowie tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę,
• w spółce jawnej i spółce cywilnej wspólnik/wspólnicy prowadzących sprawy spółki, w przypadku spółki partnerskiej - wspólnicy prowadzący sprawy spółki albo zarząd,
• w spółce komandytowej i spółce komandytowo-akcyjnej komplementariusz/komplementariusze prowadzący sprawy spółki,
• osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą,
• likwidator,
• syndyk lub zarządca ustanowiony w postępowaniu restrukturyzacyjnym,
• zarządca sukcesyjny.

Ze względu na tak określoną płaszczyznę podmiotową odpowiedzialności na gruncie wyżej wskazanej ustawy należy odpowiedzieć na pytanie czy odpowiedzialność karną z tytułu niezłożenia sprawozdania może ponieść np. biuro rachunkowe, które świadczy usługi na rzecz określonego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. W takim przypadku możemy jedynie mówić o podstawach odpowiedzialności cywilnej biura rachunkowego wobec podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, natomiast odpowiedzialność karną na mocy ustawy o rachunkowości ponosi jedynie kierownik jednostki.

Sąd Najwyższy w odniesieniu do przedmiotowych znamion wspomnianego czynu zabronionego podkreśla, że przepis art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości, na mocy którego penalizowane jest zachowanie w postaci nieskładania sprawozdania finansowego lub sprawozdania z działalności we właściwym rejestrze sądowym, dotyczy braku realizacji obowiązku określonego w art. 69 powyższej ustawy. Z tego względu przestępstwo to nie może zostać popełnione w przypadku, gdy jeszcze nie minął termin do zatwierdzenia sprawozdania, stąd dopiero przekroczenie 15-dniowego terminu po zatwierdzeniu wypełniała znamiona opisanego przestępstwa (tak. SN w wyroku z dnia 4.09.2013 r., III KK 285/13).

Odpowiedzialność karnoskarbowa za niezłożenie sprawozdania finansowego na gruncie Kodeksu karnego skarbowego

Na mocy art. 80b KKS niezłożenie sprawozdania finansowego lub sprawozdania z badania we właściwym terminie organowi podatkowemu grozi odpowiedzialnością za wykroczenie skarbowe za które może zostać nałożona grzywna w wysokości od jednej dziesiątej do dwudziestokrotności minimalnego wynagrodzenia, czyli od 200 zł do 40 000 zł. Na marginesie należy podkreślić, że od 1 października 2018 r. sprawozdanie finansowe należy przesyłać elektronicznie do KRS, a dane ze sprawozdań zostaną przesyłane do Centralnego Rejestru Danych Podatkowych. Tym samym wszystkie podmioty wpisywane do KRS nie przesyłają sprawozdań do urzędów skarbowych. Na sprawozdaniu musi zostać złożony podpis przez profil zaufany lub podpis kwalifikowany przez osoby uprawnione do reprezentacji podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, które mają założone konto w systemie eKRS.

Odpowiedzialność za niezłożenia sprawozdania finansowego na gruncie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz Kodeksu postępowania cywilnego

Niezależnie od negatywnych skutków niezłożenia sprawozdania finansowego w postaci możliwości poniesienia odpowiedzialności karnej przez wyżej wymienione osoby sąd rejestrowy może wszcząć tzw. postępowanie przymuszające w trybie art. 24 ustawy o KRS. W przypadku nieprzekazania sprawozdania finansowego w dodatkowym 7 dniowym terminie sąd rejestrowy wzywa do wykonania powyższego obowiązku pod rygorem zastosowania grzywny określonej w art. 1052 Kodeksu postepowania cywilnego. Niezłożenie sprawozdania finansowego w dodatkowym terminie obliguje sąd rejestrowy do nałożenia grzywny w formie postanowienia. Nakładana przez sąd grzywna może wynosić nie więcej niż 15 000,00 zł w jednym postanowieniu, jednakże nałożenie grzywny przez sąd może zostać ponowione. W przypadku, gdy sąd nałożył grzywnę już dwa razy, a mimo to dalej nie złożono sprawozdania finansowego – ograniczenie do wysokości 15 000,00 zł przestaje obowiązywać, natomiast ogólna suma grzywien w konkretnej sprawie nie może przewyższać miliona złotych. W przypadku, gdy pomimo stosowania powyższej grzywny osobowa spółka handlowa wpisana do KRS nie wykonuje obowiązku przekazania sprawozdania finansowego sąd rejestrowy z urzędu może, z ważnych powodów, orzec o rozwiązaniu spółki oraz ustanowić likwidatora.

Ponadto, zgodnie z art. 25a ustawy o KRS sąd rejestrowy po przeprowadzeniu postępowania przymuszającego zobligowany jest wszcząć z urzędu postępowanie o rozwiązanie podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, jeżeli mimo wezwania nie złożono rocznych sprawozdań finansowych za 2 kolejne lata obrotowe. Sąd rejestrowy dokona wykreślenia podmiotu z rejestru, w przypadku gdy w toku postepowania stwierdzi, iż podmiot, który nie złożył sprawozdania nie posiada zbywalnego majątku, faktycznie nie prowadzi działalności gospodarczej oraz nie zachodzą inne istotne okoliczności przemawiające przeciwko rozwiązaniu tego podmiotu bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, w tym w szczególności uzasadnione interesem wierzyciela.

W sprawach związanych z bieżącą obsługą przedsiębiorców zapraszamy do kontaktu z kancelarią
www.wskpl, [email protected]

Dzisiejszy wpis stanowi kontynuację rozważań poświęconych tematyce zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwa osoby fizycznej, instytucji umożliwiającej kontynuację dotychczasowej działalności gospodarczej zmarłego przedsiębiorcy w ramach pozostawionego przez niego przedsiębiorstwa. Tym razem postaramy się Państwu przybliżyć i objaśnić kwestię ustanowienia zarządu sukcesyjnego, a także odpowiedzieć na pytanie kto i w jaki sposób może ustanowić zarząd sukcesyjny oraz kto może sprawować funkcję zarządcy sukcesyjnego.
W poprzednim wpisie: Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwa osoby fizycznej opisaliśmy, czym sam zarząd sukcesyjny jest. Zapraszamy również do jego lektury.

Jak ustanowić zarząd sukcesyjny?

Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 5 listopada 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwa osoby fizycznej, aby ustanowić wspomniany zarząd muszą zostać spełnione trzy przesłanki ustawowe tj.:

1) powołanie zarządu sukcesyjnego,

2) wyrażenie zgody przez osobę powołaną na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie tej funkcji

3) dokonanie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Kto może zostać zarządcą sukcesyjnym i przez kogo może zostać powołany?

Na mocy art. 8 ust. 1 powyższej ustawy, funkcję zarządcy sukcesyjnego może sprawować tylko i wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Jednakże należy zaznaczyć, iż potencjalny zarządca sukcesyjny nie musi być zarejestrowany w CEIDG i prowadzić działalności gospodarczej w zakresie zarządu cudzymi masami majątkowymi. Jak wskazano w uzasadnieniu ustawy o zarządzie sukcesyjnym prowadzenie przedsiębiorstwa w spadku nie stanowi formy wykonywania działalności gospodarczej rozumianej zgodnie z definicją zawartą ustawie z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców jako zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. W celu zapewnienia bezpieczeństwa obrotu wpisany do CEIDG w chwili śmierci musi być za to przedsiębiorca, który korzystając z uprawnienia ustawowego sam powołuje zarządcę sukcesyjnego swojego przedsiębiorstwa.

Warto podkreślić, że na gruncie wspomnianej ustawy, mamy do czynienia z określeniem pewnych negatywnych przesłanek w związku z zaistnieniem, których powołanie określonych osób na opisywaną funkcję byłoby niedopuszczalne. Zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy na zarządcę sukcesyjnego z pewnością nie mogą być powołane osoby wobec, których na mocy art. 373 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, jak również osoba ponosząca odpowiedzialność karną lub karnoskarbową, w stosunku do której orzeczono środek karny albo środek zabezpieczający w postaci zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej, obejmującego działalność gospodarczą wykonywaną przez przedsiębiorcę lub działalność gospodarczą w zakresie zarządu majątkiem.

Kiedy i w jaki sposób można ustanowić zarząd sukcesyjny?

Co do zasady do powołania zarządcy sukcesyjnego może dojść jeszcze za życia przedsiębiorcy. W tym przypadku to sam przedsiębiorca powołuję zarządcę sukcesyjnego. Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt. 1 i 2 ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorca może dokonać powołania zarządcy wykorzystując jeden z dwóch sposobów tj.:

1) wskazanie określonej osoby o pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego

2) zastrzeżenie, że z chwilą śmierci przedsiębiorcy wskazany prokurent stanie się zarządcą sukcesyjnym.

Zarówno wskazanie określonej osoby, jak również zastrzeżenie, iż to konkretny prokurent ma sprawować funkcję zarządcy sukcesyjnego powinno być dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Wymóg formy pisemnej pod rygorem nieważności ma zastosowanie również do zgody osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie tej funkcji. Przedsiębiorca może również na wypadek zaistnienia okoliczności wskazanych w art. 11 § 2 ustawy powołać zarządcę podstawionego, którego powołanie następuje z chwilą powstania zdarzeń wymienionych we wskazanym przepisie.  Ponadto, warunkiem skutecznego ustanowienia zarządcy jest złożenie przez przedsiębiorcę wraz ze zgodą wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej. Konsekwencją nie złożenia powyższego wniosku do CEIDG przez przedsiębiorcę jest brak ustanowienia zarządu sukcesyjnego. W takim przypadku zgodnie z art. 10 wskazanej  ustawy ustanowienie zarządu sukcesyjnego może nastąpić tylko i wyłącznie w trybie art. 12 wspomnianej ustawy tj. w trybie przewidującym możliwość ustanowienia zarządu po śmierci przedsiębiorcy.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 wspomnianej ustawy w przypadku, gdy zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony z chwilą śmierci przedsiębiorcy, po śmierci przedsiębiorcy zarządcę sukcesyjnego może powołać:

1) małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku lub

2) spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo

3) spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek albo zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny, jeżeli zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku.

Stąd, w przypadku gdy został ogłoszony testament, w którym został przewidziany zapis windykacyjny, którego przedmiotem jest przedsiębiorstwo albo udział w przedsiębiorstwie, zarówno małżonek jak również osoba, która przyjęła taki zapis będzie uprawniona do powołania zarządcy. Jednakże, gdy nie ogłoszono testamentu zawierającego zapis windykacyjny, wówczas uprawnienie przysługuje osobie, która przyjęła spadek. Jak wskazuje ustawodawca w art. 12 ust. 3 ustawy powołanie zarządcy sukcesyjnego wymaga zgody osób, którym łącznie przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku większy niż 85/100.

Ponadto, żadna osoba z kręgu uprawnionych do powołania zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy nie musi przed powołaniem uzyskać prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, aktu poświadczenia dziedziczenia ani europejskiego poświadczenia spadkowego. Natomiast w sytuacji, gdy przed powołaniem zarządcy sukcesyjnego uzyskało prawomocność postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, został zarejestrowany aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydano europejskie poświadczenie spadkowe, zarządca sukcesyjny będzie mógł być powołany tylko przez właściciela przedsiębiorstwa w spadku, który legitymuje się wskazanymi dokumentami.

Na mocy powyższej ustawy powołanie zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy oraz jego zgoda na piastowanie funkcji wymagają formy aktu notarialnego. Co więcej, osoba uprawniona do powołania zarządcy jest zobowiązana do złożenia przed notariuszem oświadczenia o przysługującym jej udziale w przedsiębiorstwie w spadku oraz znanych jej innych osobach, którym przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, o istnieniu lub nieistnieniu osób, które wyłączałyby znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczyłyby wraz z nimi, oraz o znanych testamentach spadkodawcy lub braku takich testamentów. Przyszły zarządca składa także oświadczenie o braku orzeczenia wobec niego wymienionych wyżej zakazów prowadzenia działalności gospodarczej. Oświadczenia osoby powołującej zarządcę i samego zarządcy są składane pod rygorem odpowiedzialności karnej. Zgodnie z art. 12 ust. 9 ustawy notariusz zgłasza powołanie zarządcy do CEIDG niezwłocznie, nie później niż w następnym dniu roboczym po dniu powołania zarządcy sukcesyjnego.

Na mocy art. 12 ust. 11 ustawy uprawnienie do powołania zarządcy sukcesyjnego zostało ograniczone przez ustawodawcę ściśle  określonym dwumiesięcznym  terminem liczonym od dnia śmierci przedsiębiorcy. W przypadku, gdy brak jest daty zgonu w akcie zgonu albo chwila śmierci przedsiębiorcy została wskazana w postanowieniu stwierdzającym zgon, termin ten biegnie od dnia znalezienia zwłok przedsiębiorcy albo uprawomocnienia się postanowienia stwierdzającego zgon.

We wszelkich sprawach związanych z obsługą prawną przedsiębiorców zapraszamy do kontaktu z Kancelarią.

W oparciu o regulacje zawarte w ustawie z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą jednoosobowo ma prawo przekształcić swoją obecną formę organizacyjno-prawną działalności w spółkę kapitałową tj. w jednoosobową spółkę z  ograniczoną odpowiedzialnością, bądź w jednoosobowa spółkę akcyjną. Z transformacją formy prowadzenia działalności gospodarczej wiąże się konieczność spełnienia kilku wymagań ustawowych, co powinno nastąpić w odpowiedniej kolejności, określonej przez ustawodawcę.

Czy każdy przedsiębiorca może dokonać przekształcenia w jednoosobową spółkę kapitałową?

Zgodnie z art. 551 § 5 kodeksu spółek handlowych przekształcenia w spółkę kapitałową może dokonać tylko przedsiębiorca będący osoba fizyczną wpisaną do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, tj. działalność  zorganizowaną, zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu i w sposób ciągły.

Jakie skutki wywołuje przekształcenie przedsiębiorcy w jednoosobową spółkę kapitałową

Na mocy art. 584¹ Kodeksu spółek handlowych przedsiębiorca przekształcany staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu do rejestru. Tym samym zgodnie z art. 584²  § 1 i 2 Kodeksu spółek handlowych spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego, jak również pozostaje ona podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Jednocześnie przedsiębiorca przekształcany staje się z dniem przekształcenia wspólnikiem albo akcjonariuszem spółki przekształconej, w wyniku czego możemy mówić o istnieniu jednoosobowej spółki z o.o. albo jednoosobowej spółki akcyjnej.

W sytuacji, gdy  zmiana firmy przedsiębiorcy przekształcanego wynikająca z przekształcenia nie polega jedynie na dodaniu części identyfikującej formę prawną spółki przekształconej, wówczas spółka przekształcona jest zobowiązana do podawania w nawiasie dawnej firmy, obok nowej firmy, z dodaniem wyrazu „dawniej”  przez rok od dnia przekształcenia, czyli od chwili wpisu do rejestru.

Etapy przekształcenia przedsiębiorcy w jednoosobową spółkę kapitałową

Na podstawie art. 584⁵ Kodeksu spółek handlowych do przekształcenia w jednoosobową spółkę z o.o. wymagane jest wykonanie następujących czynności obejmujących:

• sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta;
• złożenie oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy;
• powołanie członków organów spółki przekształconej;
• zawarcie umowy spółki albo podpisania statutu spółki przekształconej;
• dokonanie w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia przedsiębiorcy przekształcanego z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Plan przekształcenia przedsiębiorcy w jednoosobową spółkę kapitałową

Ustawodawca dla samego planu przekształcenia w jednoosobową spółkę z o.o. przewiduje formę szczególną, mianowicie powyższy plan musi zostać sporządzony w formie aktu notarialnego. Niedochowanie wskazanej formy skutkuje tym, iż wskazany plan nie zostanie przyjęty przez sąd rejestrowy właściwy według siedziby przedsiębiorcy, tj. według miejsca wykonywania działalności gospodarczej, a tym samym nastąpi odmowa rejestracji nowej formy prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto, w ramach treści planu przekształcenia istnieje konieczność ustalenia co najmniej  wartości bilansowej majątku przedsiębiorcy przekształcanego na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy.

Oprócz wykonania planu przekształcenia, stosownie do brzmienia art. z art. 584⁷ Kodeksu spółek handlowych, należy sporządzić do niego określone załączniki tj.:

• projekt oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy;
• projekt aktu założycielskiego (statutu);
• wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) przedsiębiorcy przekształcanego;
• sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy.

Jednocześnie w przypadku, gdy na przedsiębiorcy nie spoczywał obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych na podstawie ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości,  sprawozdanie finansowe stanowiące załącznik do planu sporządza na podstawie podsumowania zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów oraz innych ewidencji prowadzonych przez przedsiębiorcę dla celów podatkowych, spisu z natury, a także innych dokumentów pozwalających na sporządzenie tego sprawozdania.

Opinia biegłego rewidenta

Plan przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę kapitałową  obligatoryjnie musi zostać poddany ocenie biegłego rewidenta co do jego poprawności i rzetelności. Stąd w celu wyznaczenia biegłego rewidenta przedsiębiorca zobowiązany jest złożyć wniosek do sądu rejestrowego właściwego według siedziby przedsiębiorcy, tj. według miejsca wykonywania działalności gospodarczej. Sąd rejestrowy wyznaczy biegłego rewidenta oraz określi termin na sporządzenie opinii nie dłuższy jednak niż dwa miesiące od dnia jego wyznaczenia, którą to opinię biegły ma obowiązek złożyć wraz z planem przekształcenia przedsiębiorcy sądowi rejestrowemu oraz przedsiębiorcy przekształcanemu.

W takim przypadku sąd rejestrowy określi wynagrodzenie biegłego rewidenta i zatwierdzi rachunki jego wydatków, w wyniku czego obowiązek pokrycia kosztów wynagrodzenia, jak również wydatków biegłego obciąża przedsiębiorcę podlegającego przekształceniu, a po zakończeniu procesu przekształcenia nowo powstałą spółkę przekształconą, przy czym zapłata wskazanych należności powinna nastąpić w terminie 2 tygodni od ustalenia ich wysokości przez sąd rejestrowy (tak A. Szumański (w:) Kodeks spółek handlowych. Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Przepisy karne. Komentarz do artykułów 491-633. Tom IV, Legalis).

Oświadczenie o przekształceniu spółki, powołanie członków jej organów oraz podpisanie aktu założycielskiego

Na mocy art. 584⁹ Kodeksu spółek handlowych treść oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy obligatoryjnie powinna obejmować przynajmniej:

• typ spółki, w jaki zostaje przekształcony przedsiębiorca;
• wysokość kapitału zakładowego;
• zakres praw przyznanych osobiście przedsiębiorcy przekształcanemu, jako wspólnikowi albo akcjonariuszowi spółki przekształconej, jeżeli przyznanie takich praw jest przewidziane;
• nazwiska i imiona członków zarządu spółki przekształconej.

Oświadczenie o przekształceniu przedsiębiorcy musi zostać sporządzone w formie aktu notarialnego, jednakże w praktyce w ramach tego samego aktu notarialnego może nastąpić również powołanie członków organów spółki, co wynika pośrednio z tego, iż w ramach oświadczenia należy wskazać nazwiska i imiona członków zarządu spółki przekształconej. Tym samym aktem notarialnym należy również objąć czynność zawarcia umowy spółki albo podpisanie statutu spółki przekształconej, czyli w przypadku jednoosobowej spółki z o.o. czynność podpisania aktu założycielskiego spółki przekształconej.

Wpis do rejestru spółki przekształconej i wykreślenie przedsiębiorcy przekształcanego z CEIDG

Na mocy art. 584¹¹ Kodeksu spółek handlowych wniosek o wpis przekształcenia do rejestru wnoszą wszyscy członkowie zarządu spółki przekształconej, co powinno nastąpić w nieprzekraczalnym terminie 6 miesięcy od zawarcia aktu założycielskiego, bądź podpisania statutu przekształconej spółki.

Jak wskazuje się w literaturze wpis do KRS ma w tym przypadku charakter konstytutywny i prowadzi do powstania jednoosobowej spółki kapitałowej, przy czym niedokonanie wykreślenia przedsiębiorcy z CEIDG nie wpływa na istnienie lub funkcjonowanie spółki przekształconej (tak J. Bieniak (w:) Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Legalis).

We wszelkich sprawach związanych z obsługą prawną przedsiębiorców zapraszamy do kontaktu z kancelarią: www.wskp.pl , [email protected]

Czym jest due diligence i kiedy warto przeprowadzić?

Pojęcie due diligence oznacza z języka angielskiego „należytą staranność”. Pod wyrażeniem tym rozumie się szereg czynności mających na celu analizę aspektów funkcjonowania przedmiotu transakcji. Pod ww. pojęciem rozumiemy zarówno proces zbierania informacji, jak również przygotowanie analizy, opinii lub raportu będącego następstwem kumulacji dokumentów. Dla inwestora to właśnie opinia ma najistotniejsze znaczenie i stanowi odpowiedź na podstawowe pytanie, tj. czy warto przystąpić do transakcji.

Due diligence odnosi się do wszelkich transakcji i nie ma jednego przedmiotu badań. Odpowiadając na pytanie, kiedy warto przeprowadzić due diligence, wskazać należy, że w każdej sytuacji, gdy przystępując do transakcji chcemy jak najlepiej zabezpieczyć nasze interesy. Stąd oczywiście zawsze należy wziąć pod uwagę przedmiot transakcji, jej wartość, naszą wiedzę o sytuacji finansowej kontrahenta oraz wszelkich okolicznościach faktycznych, które mają znaczenie dla sprawy.

Analiza przedmiotu transakcji może mieć charakter wieloaspektowy, tj. najczęściej spotykanymi rodzajami due diligence jest due dilifence finansowe, due diligence komercyjne i due diligence prawne.

W poniższym wpisie skupimy się na podstawowych zasadach dotyczący przeprowadzania analizy prawnej przedmiotu transakcji.

Jaki jest cel due diligence?

Jak już wyżej wspomnieliśmy, podstawowym celem due diligence jest udzielenie odpowiedzi na pytanie: czy warto przystąpić do transakcji? Podmiotem głównie zainteresowanym przeprowadzeniem dokładnej analizy powinien być kupujący – w myśl zasady caveat emptor – z łac. „niech kupiec się strzeże”.

Prawidłowo przeprowadzona analiza prawna daje odpowiedź na pytanie o stan prawny przedmiotu transakcji i ryzyka związane z jej przeprowadzeniem. Dla rozjaśnienia na potrzeby dalszej części wpisu posługiwać będziemy się przykładową analizą prawną zakupu przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego.
Stosownie do brzmienia art. Art. 55⁴ Kodeksu Cywilnego, nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.

Na powyższym przykładzie można łatwo wskazać, jakie jest zagrożenie kupującego i jego obowiązki w celu ograniczenia odpowiedzialności. Nabywca, który nie dokona badania przedsiębiorstwa przed jego zakupem sam naraża się na odpowiedzialność za długi zbywcy. Rozwiązaniem, które pozwoli mu uniknąć tejże odpowiedzialności jest właśnie dochowanie należytej staranności. Oczywiście nie ma jednoznacznej odpowiedzi, co należy rozumieć pod tym pojęciem. Jest to termin abstrakcyjny, który winien być odnoszony do konkretnego przypadku. Zasada jest jednak zawsze ta sama – im dokładniejszy audyt prawny zostanie przeprowadzony, tym mniejsze ryzyko negatywnych skutków transakcji. Celem zatem jest uniknięcie negatywnych skutków transakcji.

W jaki sposób należy przeprowadzić due diligence – schemat działań.

W ramach due diligence przyjmuje się pewien schemat działania, który to schemat oczywiście nie ma charakteru wiążącego i w każdym przypadku należy odnieść go do konkretnego przypadku i konkretnych potrzeb Klienta.

Przed przystąpieniem do negocjacji i udostępnieniem jakichkolwiek dokumentów i informacji warto jest odpowiednio zabezpieczyć się przed ujawnieniem informacji o charakterze poufnym. Element ten ma znaczenie głównie dla strony sprzedającej. Przygotowanie prawidłowej umowy o zachowaniu poufności (NDA – z ang. non-disclousure agreement) odgrywa bardzo ważną rolę.

Przygotowanie i podpisanie listu intencyjnego powinno stanowić kolejny krok. Jego rolą jest związanie stron na czas trwania due diligence – jest to niejako umowa przedwstępna, która chroni obie strony – przy spełnieniu warunków w niej określonych. Celem listu intencyjnego jest ustalenie głównych założeń stron, wprowadzenie klauzul takich jak z reguły stosowana klauzula wyłączności i uregulowanie sankcji za nieprzystąpienie do zawarcia umowy lub wykazanie nieprawdziwych informacji.

Dopiero po podpisaniu listu intencyjnego i klauzuli NDA można przystąpić do przeprowadzenia procesu analizy dokumentów i informacji, czyli właściwego due diligence. Dla skutecznego przeprowadzenia analizy prawnej niezbędne jest przede wszystkim uzyskanie wszelkich niezbędnych dokumentów i informacji istotnych dla sprawy. Rolą audytora jest zgromadzenie pełnego materiału niezbędnego do badania. Prawidłowo przeprowadzone badanie, którego wynikiem jest analiza przedstawiona osobie zainteresowanej stanowi dla Klienta clue due diligence. Na podstawie tejże analizy Inwestor jest w stanie zdecydować, czy przedmiot umowy odpowiada Jego oczekiwaniom oraz, czy warto przystąpić do inwestycji.

Dopiero po tak przeprowadzonym procesie można mówić o dochowaniu należytej staranności. Wówczas, w zależności od ustaleń i przedmiotu umowy, warto przygotować warunkową umowę sprzedaży, a po spełnieniu wymogów w niej określonych, dopiąć transakcję.

Na przykładzie umowy zbycia przedsiębiorstwa, o czym mowa powyżej, wskazać można jak doniosłe znaczenie w praktyce ma przeprowadzenie prawidłowego procesu analizy prawnej. Kupujący, który otrzymał szczegółowe informacje i dokumenty, a następnie zapoznał się z nimi (sam lub za pośrednictwem osób dokonujących analizy) zna stan prawny i faktyczny przedmiotu transakcji i godzi się na ryzyko wskazane w analizie. W sytuacji zatajenia informacji przez sprzedawcę lub braku uzyskania niezbędnej wiedzy – pomimo dochowania przez Kupującego należytej staranności, Kupujący będzie miał możliwość skutecznie uchylić się od zobowiązań związanych z wcześniejszą działalnością przedsiębiorstwa, które nabył.

W ramach prowadzonej kancelarii świadczymy usługi audytów prawnych na rzecz przedsiębiorców i osób fizycznych. Zapraszamy kontaktu i współpracy: www.wskp.pl , [email protected]

Czym są tzw. polisolokaty?

Wielu Klientów zainwestowało w ostatnich latach w tzw. polisolokaty – twory przypominające jednocześnie umowy ubezpieczenia, jak i swoiste lokaty z wysokim stopniem ryzyka. Niestety, co czas pokazał, inwestycje te dla większości Klientów okazały się nietrafione i nikogo dziś nie dziwi wypłata świadczeń odbiegających w sposób istotny od dokonanych wpłat, wynoszących często 5, czy 10% faktycznie zainwestowanych środków.

Wiele osób nie jest nawet świadomych, że przysługuje im prawo dochodzenia roszczeń w związku tak zawartymi umowami. W ramach naszych publikacji chcielibyśmy przybliżyć tę tematykę. Zarówno zakończone przez nas sprawy, jak również orzecznictwo Sądu Najwyższego, potwierdzają zasadność dochodzenia roszczeń z tytułu polisolokat.

Pojęcie polisolokata sugerować może, że mamy do czynienia zarówno z produktem o charakterze inwestycyjno – oszczędnościowym, jak również o charakterze ochronnym (gwarancyjnym) – jak polisa na życie czy innego rodzaju ubezpieczenie.

Umowy ubezpieczenia z ubezpieczeniowymi funduszami gwarancyjnymi (bo tak w rzeczywistości brzmi pełna nazwa „polisolokat”) przewidują przeznaczenie wpłacanych składek w większości na inwestycje, a jedynie w śladowym procencie na ubezpieczenie. Analiza ogólnych warunków ubezpieczenia, jak również treści samych umów, prowadzi jednak do prostego wniosku, iż w przypadku zaistnienia podstaw do wypłaty odszkodowania z reguły będzie ono bardzo niskie.

Skoro zatem polisolokaty nie stanowią realnego zabezpieczenia na wypadek utraty zdrowia lub życia, być może stanowią realną lokatę środków pieniężnych. Warto zwrócić jednak uwagę, iż w powszechnym mniemaniu słowo „lokata” odnosi się do niskooprocentowanej, ale co najważniejsze bezpiecznej i stabilnej, inwestycji.

Również na powyższe odpowiedź jest negatywna. Polisolokaty nie stanowią stabilnego, niskooprocentowanego produktu finansowego. Jak bowiem życie pokazało (a przede wszystkim zapisy umów i OWU) Klienci decydujący się na ten produkt, inwestowali w mechanizmy bardzo ryzykowne, bez jakiejkolwiek gwarancji zysku, choćby na niskim poziomie.

W poniższym wpisie chcielibyśmy przybliżyć kwestie podstawowe, zaś w kolejnych wpisach postaramy się zgłębić temat możliwości dochodzenia roszczeń od zakładów ubezpieczeń – zarówno z tytułu jeszcze trwających umów, jak również z tytułu już zakończonych umów ubezpieczenia z ubezpieczeniowymi funduszami gwarancyjnymi.

Inwestycja w polisolokaty okazała się nietrafiona.
Zakład ubezpieczeń obciążył Klienta wysokimi opłatami likwidacyjnymi. Czy zasadnie?

W trakcie trwania umów ubezpieczenia z ubezpieczeniowymi funduszami gwarancyjnymi Klienci dochodzą do przekonania o nietrafionej inwestycji. Zestawienia środków przez Nich zgromadzonych pokazują, że inwestycja zamiast przynosić oczekiwane zyski, co miesiąc generuje co raz to większe straty. Mechanizm taki prowadzi dla większości do prostego wniosku – należy jak najszybciej wypłacić to co zostało. Tu niestety ubezpieczeni dowiadują się często o największej bolączce tego produktu finansowego, tj. o opłatach likwidacyjnych i ich wysokości.

Oczywiście, najpewniej w trakcie spotkania przed podjęciem decyzji o zawarciu umowy ubezpieczenia, agent poinformował zainteresowanego, że jest to długoterminowa inwestycja i że umowa stworzona jest w ten sposób, aby nie było możliwe wcześniejsze dokonanie wypłaty. Niemniej jednak, rzeczywistość która pokazuje comiesięczne straty, w zestawieniu z wykresami obrazującymi jedynie zyski, wypada blado.

W rzeczywistości Klienci z reguły już po fakcie zawarcia umowy (a w zasadzie w momencie, gdy chcą ją rozwiązać by przestać dalej tracić) dowiadują się o niemiłej niespodziance, a wręcz pułapce, a mianowicie o wysokości tzw. opłat likwidacyjnych.

Opłaty likwidacyjne ustalane były zazwyczaj w sposób odwrotnie proporcjonalny, tj. wraz z upływem lat wpłacania składek wysokość opłaty likwidacyjnej malała. W starszych umowach – polisolokatach – wysokość opłat likwidacyjnych przez okres pierwszego roku – dwóch lat potrafiły wynosić nawet blisko 90%. W takim przypadku ubezpieczony niejako dwukrotnie tracił i to bardzo wysokie kwoty, tj. poprzez utratę wartości wpłaconych aktywów w przypadku, gdy inwestycja nie przynosiła zysku (co stanowiło z reguły sygnał do wycofania środków), a następnie w trakcie ich wypłaty.

Z reguły umowy ubezpieczenia – polisolokaty - zawierane były na okres ok. 10 lat. Ubezpieczony zobowiązał się do opłacania comiesięcznych składek. Niejednokrotnie przy zawieraniu umowy Klienci dokonywali jednorazowej większej wpłaty.

Uzasadnieniem przedstawianym Klientom w trakcie spotkań z agentami dla czasu trwania umowy i braku możliwości wcześniejszej wypłaty miało być oczywiście rozłożenie w czasie ryzyka i umożliwienie inwestowania zakładowi ubezpieczeń, bez ryzyka wycofania środków.

Co w takim razie należy zrobić?
Czy warto dalej opłacać składki pomimo strat wynikających z nietrafionej inwestycji?
Czy lepiej rozwiązać umowę i stracić większą część zgromadzonych środków poprzez opłatą likwidacyjną?
Czy istnieje możliwość odzyskania już pobranej opłaty likwidacyjnej?

Na powyższe pytania odpowiedź w zasadzie jest jedna: to zależy. Po pierwsze każda sprawa wymaga oczywiście odrębnej analizy i interpretacji zapisów umowy oraz ogólnych warunków ubezpieczenia. Po drugie, co bardzo istotne, samą analizę rozpocząć należy od pytania na jakim etapie jest sprawa, tj. czy Klient już rozwiązał umowę, czy jeszcze nie. A jeżeli tak – to kiedy.

Wielu Klientów mając świadomość możliwości utraty już wpłaconych środków zdecydowała się na kontynuowanie umowy i wpłacanie dodatkowych składek. Rozwiązanie takie niestety jest o tyle niekorzystne, że jak pokazało życie – inwestycje te były nietrafione i każda wpłata zamiast powiększać zgromadzony kapitał co najmniej o wpłaconą kwotę X z reguły powiększała go o wpłaconą kwotę X- 20/30%. Tak więc powstała patowa sytuacja, gdzie Klient (ubezpieczony) zawsze tracił.

W związku z powyższym wiele osób zdecydowało się rozwiązać umowę, co skutkowało obciążeniem Ich bardzo wysokimi opłatami likwidacyjnymi.

Jak już wyżej wskazaliśmy, rozwiązanie umowy co do zasady skutkowało obciążeniem Klienta opłatą likwidacyjną.

Czy w takim razie da się coś zrobić? Co do zasady tak! Oczywiście konieczna jest analiza konkretnego przypadku, w tym weryfikacja czy przypadkiem nie doszło do przedawnienia roszczenia.

W najbliższych wpisach przybliżymy dalsze kwestie związane z dochodzeniem roszczeń z tytułu umów polisolokat, dochodzeniem opłat likwidacyjnych, aktualnym orzecznictwem Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych dotyczących tej problematyki.

W sprawach związanych z dochodzeniem już pobranych opłat likwidacyjnych z tytułu polisolokat, jak również w sprawach dotyczących umów ubezpieczenia niezakończonych, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią.

Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w polskim porządku prawnym Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE, w skrócie „RODO”. Konsekwencją bezpośredniego obowiązywania wskazanego aktu normatywnego jest możliwość stosowania przez organ nadzorczy Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych w drodze decyzji administracyjnej administracyjnych kar pieniężnych wobec podmiotów naruszających przepisy wskazanego rozporządzenia.

Administracyjne kary pieniężne nakładane i wymierzane przez Prezesa UODO nie stanowią jedynie środka prewencyjnego, mającego odstraszyć potencjalnych naruszycieli RODO, lecz są rzeczywiście stosowane. Ostatnio w drodze decyzji administracyjnej Prezes UODO nałożył na Dolnośląski Związek Piłki Nożnej administracyjną karę pieniężną w wysokości 55 750,50 zł, z uwagi na to, iż wskazany podmiot upublicznił w sieci dane osobowe 585 sędziów, którzy otrzymali licencje sędziowskie. Związek upublicznił nie tylko imiona i nazwiska sędziów, ale również dokładne adresy zamieszkania i numery PESEL, co zgodnie z decyzją Prezesa UODO nie miało podstawy prawnej w przepisach dotyczących danych osobowych.

Zważywszy, iż odpowiedzialność z powodu naruszenia przepisów RODO może stanowić naprawdę realną udrękę przede wszystkim dla przedsiębiorców w dzisiejszym wpisie chcielibyśmy przybliżyć problematykę nakładania i wymiaru administracyjnych kar pieniężnych stosowanych  wobec naruszycieli powyższych przepisów.

Wobec kogo i za co Prezes UODO może nałożyć administracyjne kary pieniężne

Wśród podmiotów odpowiedzialnych, wobec których Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych może stosować administracyjne kary pieniężne w przypadku naruszenia przepisów RODO są:

• administrator (osoba fizyczna lub prawna, organ publiczny, jednostka lub inny podmiot, samodzielnie lub wspólnie z innymi ustalający cele i sposoby przetwarzania danych osobowych)
• podmiot przetwarzający (osoba fizyczna lub prawna, organ publiczny, jednostka lub inny podmiot przetwarzający dane osobowe w imieniu administratora)
• podmiot certyfikujący
• podmiot monitorujący

Na podstawie RODO Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych może w drodze decyzji administracyjnej wymierzyć i nałożyć następujące administracyjne kary pieniężne:

• karę w wysokości do 10 000 000 EUR, a w przypadku przedsiębiorstwa – w wysokości do 2 % jego całkowitego rocznego światowego obrotu z poprzedniego roku obrotowego, przy czym zastosowanie ma kwota wyższa, w przypadku naruszenia przepisów RODO dotyczących:
• obowiązków administratora i podmiotu przetwarzającego, o których mowa w art. 8, 11, 25 –39 oraz 42 i 43,
• obowiązków podmiotu certyfikującego, o których mowa w art. 42 oraz 4,
• obowiązków podmiotu monitorującego, o których mowa w art. 41 ust. 4.
• karę w wysokości w wysokości do 20 000 000 EUR, a w przypadku przedsiębiorstwa – w wysokości do 4 % jego całkowitego rocznego światowego obrotu z poprzedniego roku obrotowego, przy czym zastosowanie ma kwota wyższa w przypadku naruszenia przepisów RODO w zakresie :
• podstawowych zasad przetwarzania, w tym warunków zgody, o których to zasadach i warunkach mowa w art. 5, 6, 7 oraz 9,
• praw osób, których dane dotyczą, o których mowa w art. 12–22,
• przekazywania danych osobowych odbiorcy w państwie trzecim lub organizacji międzynarodowej, o którym to przekazywaniu mowa w art. 44–49,
• wszelkich obowiązków wynikających z prawa państwa członkowskiego przyjętego na podstawie rozdziału IX,
• nieprzestrzegania nakazu, tymczasowego lub ostatecznego ograniczenia przetwarzania lub zawieszenia przepływu danych orzeczonego przez organ nadzorczy na podstawie art. 58 ust. 2 lub niezapewnienia dostępu skutkującego naruszeniem art. 58 ust. 1.

Indywidualizacja odpowiedzialności – wysokość kary zależy od okoliczności konkretnego przypadku

Jednocześnie wymiar i nakładanie administracyjnych kar pieniężnych jako sankcji administracyjnych w istotnym stopniu nasyconych represyjnością, wymaga pewnej indywidualizacji odpowiedzialności naruszycieli przepisów RODO. Zaznaczyć należy, iż przy wymiarze administracyjnych kar pieniężnych Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych stosując wskazane sankcje ma zapewnić, aby w każdym indywidualnym przypadku stosowanie powyższych sankcji było skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Przy czym wyżej wymieniony organ nakłada na odpowiedzialne podmioty administracyjnej kary pieniężnej oprócz lub zamiast środków administracyjnych z art. 58 ust. 2 lit. a)–h) oraz j) RODO (np. wprowadzanie czasowego lub całkowitego ograniczenia przetwarzania danych osobowych, w tym również zakazu przetwarzania czy też nakazanie zawieszenia przepływu danych do odbiorców).

Przejawem indywidualizacji odpowiedzialności jest również szeroko rozbudowany katalog okoliczności, które Prezes UODO jest zobowiązany uwzględnić zarówno w procesie nakładania jak i wymiaru administracyjnych kar pieniężnych. Na podstawie art. 82 ust. 2 pkt. a-k RODO do szerokiego spektrum okoliczności wpływających na nałożenie i wymiar administracyjnych kar pieniężnych zalicza się:

• charakter, wagę i czas trwania naruszenia przy uwzględnieniu charakteru, zakresu lub celu danego przetwarzania, liczby poszkodowanych osób, których dane dotyczą, oraz rozmiaru poniesionej przez nie szkody,
• umyślny lub nieumyślny charakter naruszenia,
• działania podjęte przez administratora lub podmiot przetwarzający w celu zminimalizowania szkody poniesionej przez osoby, których dane dotyczą,
• stopień odpowiedzialności administratora lub podmiotu przetwarzającego z uwzględnieniem środków technicznych i organizacyjnych wdrożonych przez nich na mocy art. 25 i 32,
• wszelkie stosowne wcześniejsze naruszenia ze strony administratora lub podmiotu przetwarzającego,
• stopień współpracy z organem nadzorczym w celu usunięcia naruszenia oraz złagodzenia jego ewentualnych negatywnych skutków,
• kategorie danych osobowych, których dotyczyło naruszenie,
• sposób, w jaki organ nadzorczy dowiedział się o naruszeniu, w szczególności, czy i w jakim zakresie administrator lub podmiot przetwarzający zgłosili naruszenie,
• jeżeli wobec administratora lub podmiotu przetwarzającego, których sprawa dotyczy, zostały wcześniej zastosowane w tej samej sprawie środki, o których mowa w art. 58 ust. 2 – przestrzeganie tych środków,
• stosowanie zatwierdzonych kodeksów postępowania na mocy art. 40 lub zatwierdzonych mechanizmów certyfikacji na mocy art. 42,
• wszelkie inne obciążające lub łagodzące czynniki mające zastosowanie do okoliczności sprawy, takie jak osiągnięte bezpośrednio lub pośrednio w związku z naruszeniem korzyści finansowe lub uniknięte straty.

W przypadku, gdy administrator lub podmiot przetwarzający narusza umyślnie lub nieumyślnie w toku tych samych lub powiązanych operacji przetwarzania kilka przepisów RODO, wówczas maksymalna wysokość wskazanej sankcji nie przekracza wysokości kary za najpoważniejsze naruszenie.

Celem zabezpieczenia interesów Klienta, uniknięcia ryzyka sankcji z tytułu nieprzestrzegania przepisów dotyczących ochrony danych osobowych konieczne jest przeprowadzenie analizy prawnej i wdrożenie odpowiednich przepisów. W sprawach związanych z ochroną danych osobowych zapraszamy do kontaktu z kancelarią: [email protected] lub telefonicznie: 577 533 499

W dzisiejszym wpisie postaramy się przybliżyć Państwu problematykę związaną z umową najmu okazjonalnego lokalu. Chociaż najem okazjonalny funkcjonuje w porządku prawnym już od paru lat, to jednak wiele osób zamierzających wynająć swoje mieszkania, jest świadoma możliwości skorzystania z tego rozwiązania ustawowego. Umowa najmu okazjonalnego, jako osobny typu umowy najmu lokalu mieszkalnego został wprowadzony do porządku prawnego ustawą z dnia 17 grudnia 2009 roku o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw (dalej jako: „ustawa o ochronie praw lokatorów”), zastępując przy tym dotychczasowe regulacje w tym zakresie.

Zgodnie z uzasadnieniem do powyższej ustawy o ochronie praw lokatorów wprowadzenie instytucji najmu okazjonalnego miało na celu w głównej mierze redukcję zjawiska szarej strefy w tym zakresie, a także likwidację utrudnień, z którymi muszą zmagać się osoby fizyczne chcące uzyskiwać dochód z tytułu wynajmu lokalu mieszkalnego.

Kto i na jaki okres może zawrzeć umowę najmu okazjonalnego

Na podstawie art. 19a ust.1 ustawy o ochronie praw lokatorów umowę najmu okazjonalnego może zawrzeć tylko właściciel lokalu, który po pierwsze jest osobą fizyczną (tym samym okazjonalnie wynajmującym lokal nie może być osoba prawna czy jednostka organizacyjna), po drugie nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie wynajmowania lokali, przy czym umowa może zostać zawarta tylko na czas oznaczony nie dłuższy niż 10 lat. O ile pojęcie właściciela zostało zdefiniowane w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, o tyle to czy wynajmujący nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie wynajmowania lokali, determinowane jest przez okoliczności konkretnego przypadku. Trudno w sposób jednoznaczny stwierdzić, czy o prowadzeniu działalności gospodarczej w powyższym zakresie możemy mówić np. gdy wynajmujący zawarł określoną ilość umów np. trzy lub cztery. Jednakże należy wskazać, iż jeżeli obiektywnie w konkretnych okolicznościach faktycznych wynajmowanie lokali mieszkalnych stanowi stabilne czy też w pewnych wypadkach podstawowe źródło utrzymania wynajmującego, jako pewna zorganizowana działalność wykonywana w sposób ciągły i zawodowy, to wówczas wydaje się, że możemy mówić o prowadzeniu działalności gospodarczej we wskazanym zakresie, co wywołuje dla wynajmującego istotne konsekwencje m. in. na gruncie  prawa podatkowego.

Forma i treść umowy najmu okazjonalnego mieszkania

Zgodnie z art. 19a ust. 6 ustawy o ochronie praw lokatorów zawarcie umowy najmu okazjonalnego lub jej zmiana muszą  być dokonane tylko w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Stąd też sama umowa najmu okazjonalnego nie musi choć oczywiście może zostać sporządzona w formie aktu notarialnego, jednakże niezachowanie co najmniej formy pisemnej przy zawarciu umowy czy przy sporządzaniu do niej aneksu skutkuje, tym iż w świetle powyższego przepisu mamy do czynienia odpowiednio z nieważnością umowy lub nieważnością jej zmiany.

Na podstawie art. 19a ust. 2 pkt. 1, 2 i 3 ustawy o ochronie praw lokatorów należy wspomnieć, iż oprócz sporządzenia samej umowy najmu okazjonalnego należy ponadto dołączyć do niej ściśle określone załączniki tj. co najmniej:

• oświadczenie najemcy w formie aktu notarialnego, w którym najemca poddał się egzekucji i zobowiązał się do opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie umowy najmu okazjonalnego lokalu w terminie wskazanym w żądaniu;
• wskazanie przez najemcę innego lokalu, w którym będzie mógł zamieszkać w przypadku wykonania egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu;
• oświadczenie właściciela lokalu lub osoby posiadającej tytuł prawny do innego lokalu, o wyrażeniu zgody na zamieszkanie najemcy i osób z nim zamieszkujących w lokalu wskazanym w oświadczeniu.

Tym samym, pomimo braku wymogu formy aktu notarialnego dla samej umowy, ustawodawca formułuje wymóg formy aktu notarialnego dla oświadczenia najemcy, w ramach którego najemca dobrowolnie poddaje się egzekucji i zobowiązuje się do opróżnienia i wydania lokalu wynajmującemu w określonym terminie.

Wskazanie przez najemcę innego lokalu, w którym w razie egzekucji obowiązku opróżniana lokalu stanowiącego przedmiot najmu okazjonalnego mógłby zamieszkać oraz zgoda właściciela lokalu tego lokalu lub osoby posiadającej tytuł prawny do niego nie muszą przyjąć formy aktu notarialnego, aczkolwiek samo oświadczenie właściciela lub osoby wskazanej powyżej na żądanie wynajmującego może zostać zawarte przy wykorzystaniu formy z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Jednocześnie na mocy art. 19a ust. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów zawarcie umowy najmu okazjonalnego może zostać uzależnione od zapłaty przez najemcę kaucji, która zabezpieczyć ma należności właściciela wynikające z umowy, które przysługują mu w dniu opróżnienia lokalu oraz ewentualne koszty egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu. Wysokość kaucji nie może przekraczać sześciokrotności miesięcznego czynszu za dany lokal, przy czym podstawę obliczenia stanowi stawka czynszu z dnia zawarcia umowy najmu okazjonalnego. W przypadku opróżnienia lokalu właściciel powinien zwrócić kaucję najemcy w ciągu miesiąca, od powyższego zdarzenia, nie mniej jednak może w ramach kaucji potrącić swoje niezaspokojone należności.

Zgłoszenie umowy do urzędu skarbowego

Zgodnie z art. 19b ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów właściciel jako wynajmujący powinien zgłosić zawarcie umowy najmu okazjonalnego lokalu naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania właściciela w terminie 14 dni, liczonym jednakże nie od dnia zawarcia umowy, lecz od dnia rozpoczęcia najmu. Co więcej, na podstawie ust. 2 wyżej wskazanego art. najemca może zażądać od wynajmującego okazania potwierdzenia zgłoszenia. Skutkiem niezgłoszenia zawarcia umowy do właściwego naczelnika urzędu skarbowego jest konieczność stosowania wobec najemcy reżimu ochrony przewidzianej dla lokatorów określonego przez omawianą ustawę o ochronie praw lokatorów. Innymi słowy brak zgłoszenia skutkuje koniecznością stosowania przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów, które w istotnym stopniu zapewniają ochronę najemcy, a jednocześnie komplikują sytuację wynajmującego. W takim wypadku wynajmujący przykładowo nie będzie mógł podwyższyć czynszu wyłącznie na podstawie postanowień umownych, lecz będzie zmuszony do stosowania w tym zakresie regulacji ustawy o ochronie praw lokatorów. Jednocześnie brak zgłoszenia umowy najmu do naczelnika skarbowego skutkuje tym, iż w przypadku wygaśnięcia lub rozwiązania umowy najmu okazjonalnego lokalu, gdy najemca dobrowolnie nie opróżni lokalu, wynajmujący nie będzie mógł skorzystać z trybu żądania opróżnienia lokalu w terminie 7 dni od dnia doręczenia żądania najemcy, a tym samym z prawa do złożenia wniosku do sądu w celu nadania klauzuli wykonalności oświadczeniu najemcy, sporządzonym w formie aktu notarialnego i zawierającym zobowiązanie najemcy do dobrowolnego poddania się egzekucji, opróżnienia lokalu oraz jego wydania wynajmującemu.

W ramach Kancelarii WSKP nie tylko przygotowujemy projekty umów najmu okazjonalnego, lecz również po przeanalizowaniu indywidualnego stanu faktycznego doradzamy w zakresie możliwości zastosowania omówionych wyżej przepisów w danej sprawie. Zapraszamy do współpracy i kontaktu: [email protected] lub telefonicznie: 577 533 499

Wybór kancelarii prawnej. Klient szukający wsparcia kancelarii prawnej, przed wyborem prawnika, staje przed bardzo ważnym pytaniem – komu powierzyć Swoją sprawę.
Podstawowym zagadnieniem, które należy poruszyć, jest podział kancelarii prawnych. Na rynku funkcjonuje bowiem bardzo dużo firm prawniczych, a Klienci często nie są świadomi różnic między nimi.

Po pierwsze wskazać należy, że profesjonalni pełnomocnicy działają w formie kancelarii radcy prawnego (radców prawnych) lub adwokata (adwokatów) lub kancelarii adwokacko-radcowskich. Dodatkowo oczywiście w sprawach związanych z prawem patentowym występują rzecznicy patentowi. Adwokat i radca prawny prowadzący kancelarię prawną nie może prowadzić swojej firmy w formie spółki kapitałowej, tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. Na rynku funkcjonuje wiele podmiotów – kancelarii prowadzonych w formie spółek akcyjnych lub spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Nie są to spółki adwokackie lub radcowskie.

Po drugie, warto zwrócić uwagę na specjalizacje poszczególnych prawników wchodzących w skład kancelarii prawnej. W dzisiejszych czasach mnogość przepisów prawa oraz tempo ich zmian, pozwalają bezsprzecznie stwierdzić, że nie jest możliwe, aby jedna osoba posiadała wiedzę w każdej dziedzinie prawa. Nie zmienia to faktu, iż oczywiście zespół prawników taką wiedzę już może posiadać.

Po trzecie, co w dzisiejszych czasach przestaje mieć znaczenie, to wybór siedziby kancelarii, z uwagi na możliwość osobistego kontaktu. W dobie Internetu, gdzie coraz rzadziej jest konieczne osobiste stawiennictwo w kancelarii, kiedy możliwe jest przekazanie wszelkich informacji przy pomocy środków szybkiego porozumiewania się, wybór ten ma marginalne znaczenie.

Zakres prac powierzonych kancelarii prawnej

 Obecnie zauważalne jest zjawisko specjalizacji. Również w przypadku kancelarii prawnych coraz mniej kancelarii na rynku oferuje się, jako podmiot prowadzący „ogólną praktykę”, czy też zajmujący się wszelkimi sprawami prawnymi. Kancelarie skupiają się na obsłudze konkretnych podmiotów (rodzaju podmiotów), sektorów i branż lub konkretnych rodzajów spraw.

Podstawowy podział, który do niedawna związany był również z wyborem przez adeptów prawa rodzaju aplikacji, to podział na radców prawnych i adwokatów, a co za tym idzie reprezentacja Klientów w sprawach karnych. Aktualnie podział ten stracił znaczenie. Zarówno radcowie prawni zajmują się coraz częściej sprawami karnymi, jak również adwokaci coraz częściej prowadzą obsługę prawną przedsiębiorców. Z uwagi na specyfikę poszczególnych dziedzin prawa, warto zwrócić uwagę na doświadczenie prawników w zakresie prowadzenia konkretnych spraw.

Szereg kancelarii skupia się na sprawach związanych z obsługą prawną przedsiębiorców, tj. m.in. na wsparciu przy negocjacjach, przygotowywaniu umów, rejestracji i zmian spółek prawa handlowego. Inne kancelarie w ramach swoich specjalizacji skupiają się na wsparciu przy dochodzeniu roszczeń, zaś inne przykładowo na prawie pracy. W ramach jednej kancelarii obowiązują często podziały zadań, co pozwala skupić się na wielu dziedzinach prawa i wielowątkowo podejść do tematu przekazanego przez Klienta.

Również, na co warto zwrócić uwagę, zjawiskiem z jakim mamy do czynienia w ostatnich latach, jest outsourcing pewnych spraw, rodzaju spraw, do wyspecjalizowanych kancelarii, nawet w przypadku podmiotów posiadających swoje działy prawne.

Kancelaria butikowa.

 Coraz częściej spotykanym pojęciem na rynku prawniczym jest tzw. kancelaria butikowa. Kancelarie butikowe to kancelarie skupione szczególnie na konkretnej gałęzi prawa. Z reguły są to stosunkowo nieduże firmy, skupiające specjalistów z danej dziedziny. Niemniej jednak w ramach większej kancelarii funkcjonować może model wysokiej specjalizacji i podziału na poszczególne działy, gdzie tak naprawdę również można mówić o „butikowości”.

Cechą charakterystyczną dla wielu będzie jednak indywidualne podejście do Klienta, możliwość skupienia się na sprawie i „poświęcenia” całego czasu konkretnemu Klientowi i konkretnemu stanowi faktycznemu.

Jaką formę rozliczeń z kancelarią przyjąć?

Przy okazji wpisu dotyczącego stałej obsługi prawnej poruszyliśmy temat wynagrodzenia za tego rodzaju współpracę. Jak już wskazywaliśmy, sposobów rozliczeń jest wiele i zależne są od rodzaju sprawy oraz preferencji Klientów.

Kancelarie prawne stosują najczęściej rozliczenia:

• ryczałtowe – za prowadzenie konkretnej sprawy, niezależnie od wyniku postępowania oraz niezbędnego nakładu pracy;
• godzinowe – w oparciu o czas poświęcony na prowadzenie sprawy, przygotowanie dokumentacji, prowadzenie negocjacji itp.;
• mieszane, np. bardzo popularne wynagrodzenie częściowo zależne od wyniku sprawy, gdzie Klient zobowiązany jest do zapłaty części wynagrodzenia za prowadzenie sprawy niezależnie od jej wyniku, zaś w przypadku powodzenia pełnomocnik uprawniony jest do dodatkowego wynagrodzenia (z reguły procentowego), na prostej zasadzie win-win, lose-lose.

Podkreślenia wymaga fakt, iż profesjonalni pełnomocnicy, tj. adwokaci i radcowie prawni nie są uprawnieni do prowadzenia spraw za wynagrodzeniem opartym jedynie na wyniku sprawy, tj. wynagrodzenie radcy prawnego lub adwokata może być jedynie częściowo zależne od wygranej sprawy (tzw. success fee). Z oczywistych względów rozwiązanie takie znajduje zastosowanie głównie w przypadku procesów sądowych.

Zwracamy jednak uwagę, że każdy Klient to zupełnie inne potrzeby. O ile w dzisiejszych czasach bezpośredni kontakt nie jest wymagany i większość spraw można załatwić drogą mailową lub telefoniczną, o tyle w przypadku osób, które czują się bezpieczniej i pewniej korzystając z pomocy prawnika w biurze kancelarii lub siedzibie czy miejscu zamieszkania Klienta, warto umówić się na spotkanie.

Prowadząc kancelarię staramy się w jak najlepszy sposób zabezpieczyć interesy Klientów, którzy powierzyli nam Swoje sprawy. Każdą sprawę traktujemy indywidualnie, mając na uwadze potrzeby konkretnej Osoby. W ramach prowadzonej kancelarii skupiamy się szczególnie na sprawach związanych z bieżącą obsługą przedsiębiorców, prawem spółek handlowych, prawem cywilnym, zamówieniami publicznymi oraz prawem nowych technologii. Specjalizacja i podział obowiązków w zakresie prowadzonych spraw pozwalają zabezpieczyć interesy prawne Klientów.

RODO – zmiany od maja 2019! Jakie dane dotyczące pracownika i osoby ubiegającej się o zatrudnienie może przetwarzać pracodawca?

Od 4 maja 2019 r. obowiązuje w polskim porządku prawnym ustawa z dnia 21.02.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), zwana inaczej ustawą wdrożeniową, której celem jest dostosowanie polskiego ustawodawstwa do wymogów wynikających z ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych w skrócie RODO. Pakiet zmian obejmuje również przepisy Kodeksu pracy, stąd w dzisiejszym wpisie postaramy się nakreślić co wskazana nowelizacja oznacza dla pracodawcy i pracownika oraz osoby ubiegającej się o zatrudnienie w kontekście ochrony danych osobowych.

Jakich danych może żądać pracodawca w ramach postępowania rekrutacyjnego?

W oparciu o znowelizowany art. 22¹ § 1 Kodeksu pracy na potrzeby prowadzonej rekrutacji pracodawca może pozyskać od osoby ubiegającej się o zatrudnienie następujące dane osobowe:

• imię i nazwisko,
• datę urodzenia,
• dane kontaktowe wskazane przez taka osobę,
• wykształcenie,
• kwalifikacje zawodowe,
• przebieg dotychczasowego zatrudnienia.

Niezależnie od powyższych danych osobowych pracodawca na potrzeby rekrutacji może pozyskać od kandydata do zatrudnienia również:

• adres zamieszkania,
• numer PESEL, a w przypadku jego braku – rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość,
• inne dane osobowe pracownika, a także dane osobowe dzieci pracownika i innych członków jego najbliższej rodziny, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy,
• wykształcenie i przebieg dotychczasowego zatrudnienia, jeżeli nie istniała podstawa do ich żądania od osoby ubiegającej się o zatrudnienie,
• numer rachunku płatniczego, jeżeli pracownik nie złożył wniosku o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych.

Jednakże na gruncie Kodeksu pracy pracodawca może żądać od potencjalnego kandydata do pracy danych dotyczących wykształcenia, kwalifikacji zawodowych, czy przebiegu dotychczasowego zatrudnienia jedynie wówczas, gdy jest to niezbędne do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku. Tym samym ustawodawca nakłada na pracodawców obowiązek każdorazowej oceny czy dane dotyczące wykształcenia, kwalifikacji zawodowych, jak również określające przebieg dotychczasowej kariery są pracodawcy niezbędne w zakresie potencjalnego stosunku pracy, który ma zostać nawiązany. Powyższa regulacja ma na celu zapewnienie pełnej efektywności zasadzie wynikającej z art. 5 ust. 1 lit. C RODO tj. zasadzie minimalizmu przetwarzania danych osobowych. Zgodnie z RODO wspomniana zasada zakłada, iż przetwarzane dane osobowe muszą być „adekwatne, stosowne oraz ograniczone do tego, co niezbędne do celów, w których są przetwarzane”.

Co do zasady osoba ubiegająca się o zatrudnienie udostępnia wskazane dane w formie oświadczenia, jednakże pracodawca może żądać udokumentowania powyższych danych w wymiarze niezbędnym do ich potwierdzenia.

W przypadku potrzeby pozyskania przez pracodawcę innych danych niż powyższe pracodawca może takie dane uzyskać jedynie, gdy taki obowiązek będzie wynikał z powszechnie obowiązujących przepisów prawa lub dane te są niezbędne do realizacji jego uprawnienia.

Zgoda pracownika na przetwarzanie innych danych osobowych

Ponadto, na mocy nowo wprowadzonego art. 22^1a § 1 Kodeksu pracy pracodawca może pozyskiwać „inne dane osobowe” od osoby ubiegającej się o zatrudnienia oraz od pracownika na podstawie wyrażonej przez nich zgody. Jakkolwiek wspomniane „inne dane osobowe” pozyskiwane przez pracodawcę nie mogą stanowić danych wskazanych w art. 10 RODO tj. danych osobowych dotyczących wyroków skazujących oraz naruszeń prawa lub powiązanych środków bezpieczeństwa.

Jednocześnie na podstawie art. 22^1b § 1 Kodeksu pracy powyższa zgoda może być podstawą przetwarzania przez pracodawcę szczególnych kategorii danych osobowych (np. ujawniających poglądy polityczne, czy też danych dotyczących zdrowia lub orientacji seksualnej), jedynie gdy udostępnienie tych danych wynika z inicjatywy pracownika lub osoby ubiegającej o zatrudnienie, przy czym przetwarzać takie dane mogą tylko osoby upoważnione przez pracodawcę, które jednocześnie zobowiązują się do zachowania w tajemnicy powyższych danych.

Zgodnie ze znowelizowanym Kodeksem pracy, w przypadku przetwarzania danych biometrycznych (danych dotyczących cech fizycznych np. odcisk palca) pracownika ustawodawca wskazuje na możliwość przetwarzania takich danych, jeżeli jest to „niezbędne ze względu na kontrolę dostępu do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie może narazić pracodawcę na szkodę, lub dostępu do pomieszczeń wymagających szczególnej ochrony”.

Forma zgody na przetwarzanie danych osobowych

W uzasadnieniu nowelizacji Kodeksu pracy wskazuje się, iż w nawiązaniu do art. 9 RODO dotyczącego szczególnych kategorii danych osobowych wyżej wymieniona zgoda powinna zostać wyrażona w formie działania w postaci np. wyraźnego oświadczenia woli pracowników. W literaturze podkreśla się, iż aby zgoda wyrażona pisemnie czy telefonicznie mogła być uznana za wyraźną nie może przybrać formy przyjęcia do wiadomości, lecz oświadczenia woli oraz musi zostać zebrana w sposób nie budzący wątpliwości w takim zakresie, iż zgody udziela osoba, której danych osobowych zgoda dotyczy (tak P. Litwiński, P. Barta, M. Kawecki (w:) Rozporządzenie UE w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i swobodnym przepływem takich danych. Komentarz, Legalis).

Jednocześnie na podstawie art. 7 ust. 1 RODO w przypadku przetwarzania danych osobowych na podstawie zgody, administrator musi być w stanie wykazać, iż osoba, której dotyczą przetwarzane dane wyraziła na to zgodę. Jednocześnie, przy ocenie czy zgodę wyrażono dobrowolnie, w jak największym stopniu bierze się pod uwagę to czy np. od zgody na przetwarzanie danych osobowych nie jest uzależnione wykonanie umowy, czy też świadczenie usługi, jeśli wskazane przetwarzanie nie jest niezbędne do wykonania tej umowy.

Warto podkreślić, że zgodnie ze znowelizowanym Kodeksem pracy w przypadku braku zgody lub jej wycofania przez pracownika lub osobę ubiegającą się o zatrudnienie wskazane działanie nie może skutkować niekorzystnym traktowaniem tych osób, jak również nie może stanowić podstawy innych ujemnych konsekwencji tj. odmowy zatrudnienia, wypowiedzenia umowy o pracę, czy też jej rozwiązania bez wypowiedzenia.

We wszelkich sprawach związanych z wdrażaniem zasad ochrony danych osobowych, przepisów rozporządzenia RODO, jak również audytach stosowania i wsparciem przy bieżącej obsłudze zapraszamy do kontaktu z kancelarią: [email protected] lub telefonicznie: 577 533 499

Niniejszy wpisem zdradzamy kilka istotnych szczegółów dot. funkcjonowania i zasad współpracy między Kancelarią, a Klientami. Pragniemy przybliżyć zarówno samo pojęcie, jak i znaczenie obsługi prawnej w praktyce.

Do kogo skierowana jest oferta stałej obsługi prawnej? 

Oferta stałej obsługi prawnej skierowana jest do wszystkich osób, które w związku z prowadzoną przez siebie działalnością (zarówno zawodową, jak i osobistą) potrzebują częstszego wsparcia kancelarii.

Zwrócić bowiem należy uwagę na istotne różnice, które w wielu przypadkach przemawiają za współpracą o charakterze stałym:

• prawnicy kancelarii świadczący stałą obsługę prawną Klienta dobrze znają jego sytuację faktyczną i prawną;
• przygotowanie do prowadzenia poszczególnych spraw w związku ze znajomością specyfiki działalności, spraw okołoprawnych itp., z reguły jest krótsze,
• w związku z powyższym skrócony jest czas reakcji
• a co za tym idzie, koszty współpracy prowadzonej w ramach stałej obsługi prawnej z reguły są niższe w stosunku do spraw prowadzonych incydentalnie.

Oczywiście zainteresowanymi stałą obsługą prawną są z reguły przedsiębiorcy. To Oni najczęściej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej potrzebują szybkiej i fachowej pomocy na każdym etapie prowadzenia biznesu. Coraz częściej jednak po takie rozwiązanie sięgają osoby nieprowadzące działalności gospodarczej, jak również mikroprzedsiębiorcy – działający w formie jednoosobowych działalności gospodarczych. Wsparcie prawne może mieć bowiem charakter wieloaspektowy i dotyczyć może zarówno prowadzonej działalności gospodarczej, jak również spraw prywatnych, tak oczywistych jak chociażby zakup nieruchomości, zabezpieczenie przyszłości dzieci czy zaciągnięcie kredytu.

W przypadku firm stała obsługa prawna ma o tyle istotne znaczenie, że współpraca z tym samym prawnikiem lub grupą prawników pozwala niejako wejść takiej osobie/takim osobom w głąb struktury przedsiębiorcy. Umowa współpracy określa szczegółowo zakres prac, czas reakcji, współpracę przy przekazywaniu dokumentów itp. Przedsiębiorca korzystający z profesjonalnej pomocy prawnej może poczuć bezpieczeństwo wynikające z tego, że w przypadku konieczności wsparcia prawnego korzysta
z pomocy osoby zaufanej, która zna strukturę Jego firmy, ma kontakt z upoważnionymi pracownikami, jest w stanie wiele dodatkowych problemów wychwycić. Doświadczenie zawodowe podpowiada, że wejście w struktury Klienta bardzo często pozwala wychwycić błędy i niedopatrzenia natury prawnej,
o których przedsiębiorca nie wiedział, a które często można szybko rozwiązać właśnie z uwagi na stałą współpracę. Podobnie sprawy się mają oczywiście przy stałej obsłudze osób fizycznych.

Koszty stałej obsługi prawnej.

Jak wyżej wspomnieliśmy, z reguły stała współpraca w zakresie doradztwa prawnego prowadzi do zmniejszenia kosztów obsługi prawnej. Wpływa na to kilka bardzo istotnych kwestii, tj.:

• znajomość stanu faktycznego i okoliczności okołoprawnych, tj. odpowiednia wiedza o strukturze przedsiębiorcy, motywach działania, panujących praktykach zarówno u konkretnego Klienta, jak również na rynku, na którym Klient działa,
• brak konieczności dokonywania pełnej analizy ww. kwestii przy okazji analizy każdej sprawy (tj. analiza ww. okoliczności na etapie początkowym współpracy i w toku współpracy), powtarzalność problemów i wprowadzanie prawidłowych praktyk,
• szybkość i zaufanie w przekazywaniu dokumentów i informacji,
• preferencyjne stawki z uwagi na stałą współpracę.

Oczywiście koszty wsparcia prawnego są bardzo zróżnicowane i opierać się mogą na różnych modelach. Zazwyczaj spotykane to rozliczenie godzinowe, rozliczenie ryczałtowe, jak również formy łączone (w oparciu o tzw. success fee). W przypadku stałej obsługi prawnej opartej na którekolwiek z wyżej wymienionych rozwiązań zazwyczaj Klienci liczyć mogą na preferencyjne stawki. Dodatkowo, w przypadku np. rozliczenia godzinowego prawnik znający stan faktyczny lub chociaż jego część potrzebuje znacznie mniej czasu na przygotowanie się do sprawy, co oczywiście przekłada się na wysokość wynagrodzenia.

Formy stałej obsługi prawnej. 

Form stałej obsługi prawnej istnieje zapewne tyle, ilu jest Klientów poszczególnych kancelarii. Stała współpraca oparta może bowiem być o rozliczenie ryczałtowe – wynagrodzenie wypłacane niezależnie od ilości czasu poświęconego w danym okresie rozliczeniowym na rzecz danego Klienta. Wynagrodzenie ryczałtowe może być oczywiście ograniczone w zakresie godzin świadczonych na rzecz danego podmiotu. Podobnie, jednym z najczęstszych rozwiązań jest współpraca w oparciu o rozliczenie godzinowe. W ramach umowy współpracy strony mają prawo co do zasady kreować swoje zobowiązania dowolnie. Stąd umowy stałej obsługi prawnej są bardzo zróżnicowane i dopasowane do potrzeb danego Klienta. Inaczej bowiem będzie kształtować się współpraca z dużym Klientem korporacyjnym, który potrzebuje wsparcia dla konkretnego działu Swojej firmy, inaczej z podmiotem, który chciałby zlecić windykację należności od Swoich dłużników, a jeszcze inaczej z małym przedsiębiorcą, który choć potrzebuje wsparcia ze strony kancelarii, to wsparcie ma to charakter sporadyczny. W ramach współpracy możliwe jest określenie np. dyżurów, w ramach których radca prawny, adwokat czy pracownik kancelarii jest obecny w siedzibie Klienta.

Co jednak najistotniejsze, prawidłowe określenie potrzeb Klienta i wyartykułowanie tychże potrzeb za pomocą umowy stałej współpracy w zakresie doradztwa prawnego pozwala uregulować zasady obsługi prawnej na długi czas. Klient korzystający z takiego wsparcia wie, że w przypadku jakichkolwiek problemów i wątpliwości o charakterze prawnym może zwrócić się do konkretnych osób o pomoc, osób które mają odpowiednią wiedzę – zarówno merytoryczną, jak i dotyczącą Jego stanu faktycznego i nie musi On za każdym razem szukać wsparcia u nowych podmiotów – co łączy się często z koniecznością poświęcenia dodatkowego czasu.

W ramach prowadzonej kancelarii świadczymy usługi stałej obsługi prawnej przedsiębiorców i osób fizycznych.
Zapraszamy do współpracy i kontaktu: [email protected] lub telefonicznie: 577 533 499

W kolejnym wpisie chcielibyśmy Państwu przybliżyć podstawowe informacje dotyczące zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwa osoby fizycznej, czyli stosunkowo nowej instytucji obowiązującej w polskim porządku prawnym od dnia 25 listopada 2018 r., która w istotnym stopniu zmienia dotychczasowe reguły tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobowo, we własnym imieniu działalność gospodarczą i zarejestrowanego w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Konsekwencje śmierci osoby fizycznej będącej przedsiębiorcą przed 25 listopada 2018 r. ?

Przed 25 listopada 2018 r. śmierć przedsiębiorcy co do zasady skutkowała zakończeniem istnienia jego przedsiębiorstwa rozumianego jako prowadzenie we własnym imieniu konkretnej działalności w określonej branży, przy pomocy co do zasady zorganizowanego zespołu składników materialnych i niematerialnych. Chwila śmierci przedsiębiorcy, który przy wykorzystaniu przedsiębiorstwa prowadził działalność jednoosobowo, we własnym imieniu, stanowiła zdarzenie, które skutkowało w praktyce niemożliwością lub znacznymi utrudnieniami w zakresie utrzymania ciągłości lub wznowienia działalności w ramach przedsiębiorstwa zmarłego. Jak wskazano w uzasadnieniu do ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwa osoby fizycznej, moment śmierci przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobowo działalność gospodarczą stanowił przyczynę m.in.:

• wygaśnięcia umów o pracę zawartych przez przedsiębiorcę,
• wygaśnięcia decyzji administracyjnych koniecznych do prowadzenia określonego rodzaju działalności gospodarczej,
• komplikacje w zakresie dostępu do rachunku bankowego prowadzonego w zakresie działalności przedsiębiorstwa oraz dokonywania z niego wypłat.

Jednocześnie należy podkreślić, że wznowienie działalności w ramach przedsiębiorstwa zmarłego również stanowiło dotychczas kwestię ogromnie problematyczną i zależną od szeregu czynników takich jak m.in. określenie i niejednokrotnie konieczność odnalezienia spadkobierców, współpraca spadkobierców w ramach postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, czy też działu spadku, w ramach których można uzyskać prawne umocowanie dla następców prawnych do podejmowanie wiążących decyzji dotyczących przedsiębiorstwa zmarłego. Ponadto, wznowienia działalności po przeprowadzeniu postępowań spadkowych przez następców prawnych wiązało się dotychczas z koniecznością ponownej rejestracji działalności, zatrudnienia pracowników, czy też po prostu ryzkiem utraty pozycji rynkowej.

Czym właściwie jest zarząd sukcesyjny i przedsiębiorstwo w spadku?

Celem instytucji zarządu sukcesyjnego jest wskazanie i upoważnienie jeszcze przed śmiercią przedsiębiorcy lub po jego śmierci określonego podmiotu w zakresie podejmowania, wykonywania kluczowych i niezbędnych decyzji oraz czynności związanych z przedsiębiorstwem zmarłego. Ustawodawca wprost nie zdefiniował legalnie pojęcia zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwa osoby fizycznej, jednak zgodnie z uzasadnieniem wspomnianej ustawy, termin ten należy rozumieć jako przejściowy zarząd przedsiębiorstwem, następujący po śmierci jego właściciela, czy inaczej jako prowadzenie przedsiębiorstwa w spadku. Z uwagi na powyższe należy odpowiedzieć na pytanie czym właściwie jest przedsiębiorstwo w spadku na gruncie wskazanej ustawy. Przedsiębiorstwo w spadku zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym obejmuje składniki niematerialne i materialne, przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, stanowiące mienie przedsiębiorcy w chwili jego śmierci. Innymi słowy przedsiębiorstwem w spadku jest masa majątkowa, którą stanowią składniki niematerialne oraz materialne, przy pomocy których wykonywana jest działalność gospodarcza, poddana zarządowi sukcesyjnemu, w przypadku jego ustanowienia. Jak podkreśla ustawodawca w uzasadnieniu do wskazanej ustawy przedsiębiorstwo w spadku należy rozumieć znacznie szerzej niż na gruncie art. 55¹ Kodeksu cywilnego, który stanowi, że przedsiębiorstwem jest tylko zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej (m.in. własność nieruchomości i ruchomości, prawa własności intelektualnej czy też tajemnice przedsiębiorstwa). Stąd też należy przyjąć, że nawet jeśli w momencie śmierci przedsiębiorcy nie możemy mówić o pewnym zorganizowaniu tj. o pewnej odrębnej całości funkcjonalnie powiązanych składników przedsiębiorstwa służących do wykonywania działalności gospodarczej, to i tak ich zespół należy zgodnie z ustawą o zarządzie sukcesyjnym rozumieć jako przedsiębiorstwo. Jednocześnie skład przedsiębiorstwa w spadku może choć nie musi podlegać zmianom, gdyż zgodnie z art. 2 ust. 3 powyższej ustawy obejmuje ono także składniki niematerialne i materialne, przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej, nabyte przez zarządcę sukcesyjnego albo na podstawie czynności koniecznych do zachowania  majątku przedsiębiorstwa w spadku lub możliwości prowadzenia tego przedsiębiorstwa. w okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego.

Przedsiębiorstwo w spadku a zdolność prawna

Należy podkreślić, iż masa majątkowa, jaką jest przedsiębiorstwo w spadku nie posiada zdolności prawnej na płaszczyźnie prawa cywilnego. Przedsiębiorstwo w spadku nie ani jest osobą prawną w rozumieniu art. 33 Kodeksu cywilnego ani jednostką organizacyjną, której ustawa przyznaje zdolność prawną. Jednakże na gruncie określonych ustaw podatkowych przedsiębiorstwo w spadku jest traktowane jako podatnik, będący jednostką organizacyjną nie mającą osobowości prawnej. Status podatnika  przedsiębiorstwo w spadku  przyjmuje m.in. w zakresie podatków od towarów i usług, czy też podatku dochodowego.

Komu przysługuje prawo własności wobec przedsiębiorstwa w spadku?

Ustawodawca w art. 3 pkt. 1, 2 i 3 ustawy o zarządzie sukcesyjnym wprost wskazuje, iż właścicielem przedsiębiorstwa w spadku jest:

• osoba, która zgodnie z prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia albo europejskim poświadczeniem spadkowym, nabyła składniki niematerialne i materialne, o których mowa w art. 2 ust. 1, na podstawie powołania do spadku z ustawy albo testamentu albo nabyła przedsiębiorstwo albo udział w przedsiębiorstwie na podstawie zapisu windykacyjnego,
• małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku,
• osoba, która nabyła przedsiębiorstwo w spadku albo udział w przedsiębiorstwie w spadku bezpośrednio od osoby, o której mowa w pkt 1 lub 2, w tym osoba prawna albo jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33¹ 1 Kodeksu cywilnego, do której wniesiono przedsiębiorstwo tytułem wkładu – w przypadku gdy po śmierci przedsiębiorcy nastąpiło zbycie tego przedsiębiorstwa albo udziału w tym przedsiębiorstwie.

Ponadto w art. 4 ustawy o zarządzie sukcesyjnym ustawodawca podkreśla, iż wielkość udziałów w przedsiębiorstwie w spadku ustala się według wielkości udziałów spadkowych lub udziałów we współwłasności przedsiębiorstwa. Stąd przedsiębiorstwo w spadku może mieć wielu właścicieli.

We wszelkich sprawach związanych z obsługą prawną przedsiębiorców
zapraszamy do kontaktu: [email protected] lub telefonicznie: 577 533 499

W nawiązaniu do poprzedniego wpisu z 13 marca 2019 r. dotyczącego zawiązania i rejestracji spółki akcyjnej chcieliśmy przybliżyć problematykę odpowiedzialności za zobowiązania spółki akcyjnej w organizacji, tj. odpowiedzialności obejmującej okres od zawiązania spółki akcyjnej do momentu rejestracji spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Czym właściwie jest spółka w organizacji?

Rozważania dotyczące odpowiedzialności za zobowiązania spółki akcyjnej w organizacji  należy rozpocząć od odpowiedzi na pytanie, czy spółka akcyjna w organizacji stanowi odrębny typ spółki handlowej. Zgodnie z art. 1 § 2 Kodeksu Spółek Handlowych spółkami handlowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna. Z uwagi na przyjmowaną przez przedstawicieli piśmiennictwa zasadę, iż powyższy katalog spółek handlowych ma charakter zamknięty nie można traktować spółki akcyjnej w organizacji jako odrębnego typu spółki handlowej, lecz jako pierwotną formę spółki kapitałowej, która z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym przyjmuje formę spółki akcyjnej tj. spółki docelowej, uzyskując przy tym zgodnie z art. 12 Kodeksu Spółek Handlowych osobowość prawną oraz prawa i obowiązki spółki akcyjnej w organizacji.

Zgodnie z art. 11 § 1 Kodeksu Spółek Handlowych spółka akcyjna w organizacji może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana. Tym samym ustawodawca na mocy powyższego przepisu wyposażył  spółkę akcyjna w organizacji nie tylko w zdolność prawną, ale również w zdolność do czynności prawnych oraz zdolność sądową, co pozwala na aktywne funkcjonowanie spółki akcyjnej w organizacji w obrocie gospodarczym. Ponadto ustawodawca w art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo Przedsiębiorców wskazuje, iż spółka akcyjna w organizacji będąc spółką kapitałową może podjąć działalność gospodarczą przed wpisem do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Jednocześnie na podstawie art. 11 § 3 Kodeksu Spółek Handlowych firma spółki kapitałowej w organizacji powinna zawierać dodatkowe oznaczenie „w organizacji”.

Odpowiedzialności za zobowiązania spółki akcyjnej w organizacji na gruncie art. 13 oraz art. 323 Kodeksu Spółek Handlowych.

Mając na uwadze powyższe podstawowe informacje wprowadzające dotyczące spółki akcyjnej w organizacji należy określić jakie podmioty odpowiadają za zobowiązania spółki akcyjnej w organizacji oraz jaki jest charakter oraz granice wskazanej odpowiedzialności. Zgodnie z art. 13 § 1 Kodeksu Spółek Handlowych za zobowiązania spółki kapitałowej w organizacji odpowiadają solidarnie spółka i osoby, które działały w jej imieniu (członkowie zarządu, wszyscy założyciele działający łącznie lub pełnomocnik powołany jednomyślną uchwałą założycieli). Ponadto na podstawie § 2 powyższego artykułu akcjonariusz spółki akcyjnej w organizacji odpowiada solidarnie z podmiotami, o których mowa w § 1, za jej zobowiązania do wartości niewniesionego wkładu na pokrycie objętych akcji.

Na mocy powyższych przepisów odpowiedzialność spółki akcyjnej w organizacji jako podmiotu wyposażonego w zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych oraz zdolność sądową rysuje się jako odpowiedzialność o charakterze nieograniczonym, co oznacza, że spółka w organizacji jako odrębny podmiot odpowiada całym swoim majątkiem. W sposób nieograniczony odpowiadają również osoby, które działy w imieniu spółki akcyjnej w organizacji. Zgodnie z art. 13 § 1 Kodeksu Spółek Handlowych odpowiedzialność za zobowiązania ma również charakter solidarny. Na podstawie art. 366 § 1 Kodeksu Cywilnego należy wskazać, że solidarne zobowiązanie występuje, w przypadku gdy kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych.

Z kolei zakres odpowiedzialności akcjonariuszy za zobowiązania spółki akcyjnej  w organizacji ustawodawca określa na zasadzie różnicy występującej pomiędzy wartością wkładu wskazaną w statucie spółki a wartością wkładu, który został rzeczywiście wniesiony. Jednocześnie akcjonariusz odpowiada solidarnie ze spółką oraz osobami, które działały w jej imieniu.

Odpowiedzialność osób działających w imieniu spółki jak również akcjonariuszy nie jest odpowiedzialnością o charakterze subsydiarnym. Innymi słowy wierzyciel może żądać zaspokojenia wierzytelności z osobistego majątku powyższych podmiotów nie kierując wcześniej roszczenia wobec spółki.

Zakres odpowiedzialności za zobowiązania spółki akcyjnej w organizacji wskazany w art. 13 Kodeksu Spółek Handlowych. Należy odnieść również do  przepisu art. 323 § 3 Kodeksu Spółek Handlowych. Zgodnie z powyższą regulacją odpowiedzialność wszystkich założycieli działających łącznie za spółkę albo pełnomocnika ustanowionego jednomyślną uchwałą założycieli ustaje wobec spółki z chwilą zatwierdzenia ich czynności przez walne zgromadzenie, ewentualnie w przypadku gdy spółka sama zaspokoi żądanie wierzyciela zaciągnięte przez wskazane podmioty. Natomiast odpowiedzialność ścisłego kręgu podmiotów określonego w § 3 reprezentujących spółkę akcyjną w organizacji nie ustaje w stosunku do osób trzecich.

Odpowiedzialność za zobowiązania prostej spółki akcyjnej w organizacji

Ustawodawca w projekcie zmian Kodeksu Spółek Handlowych, wprowadzając nowy typ spółki handlowej – prostą spółkę akcyjną m.in. określa kwestię odpowiedzialności za zobowiązania prostej spółki akcyjnej w organizacji. Na podstawie art. 300¹¹ § 3 wspomnianego projektu odpowiedzialność osób, o których mowa w art. 13 § 1 ustaje wobec spółki z chwilą zatwierdzenia ich czynności uchwałą akcjonariuszy. Podobnie jak w przypadku spółki akcyjnej w organizacji ustawodawca wskazuje, że odpowiedzialność osób działających w imieniu spółki ustaje tylko i wyłącznie wobec prostej spółki akcyjnej  w organizacji, natomiast a contrario zatwierdzenie czynności uchwałą przez akcjonariuszy nie powoduje ustania odpowiedzialności wobec osób trzecich. Ponadto ustawodawca nie wskazuje ścisłego kręgu podmiotów upoważnionych do reprezentacji spółki, lecz odwołuje się do szerszego pojęcia osób, które działały w imieniu spółki.

We wszelkich sprawach związanych z rejestracją, funkcjonowaniem i obsługą przedsiębiorców, w tym działających w formie spółek akcyjnych, zapraszamy do kontaktu:
[email protected] lub www.wskp.pl