W poprzednim wpisie (link: Prosta Spółka Akcyjna – o co w niej chodzi?) po krótce scharakteryzowaliśmy najważniejsze cechy prostej spółki akcyjnej. Dzisiaj natomiast przedstawimy główne podobieństwa i różnice pomiędzy PSA, a spółką z o.o., która w dalszym ciągu jest najchętniej wybieraną formą prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce (nie licząc oczywiście jednoosobowych działalności gospodarczych).

Na wstępie przypomnijmy jednak, że PSA jako trzeci typ spółki kapitałowej, została wprowadzona do kodeksu spółek handlowych nieco ponad dwa lata temu. Geneza spółki z o.o. sięga natomiast stu lat wstecz – w Polce pierwszy raz uregulowano ją bowiem w 1919 r.
Obecnie w Krajowym Rejestrze Sądowym zarejestrowanych jest ponad 2 tysiące prostych spółek akcyjnych. Dla porównania spółek z o.o. jest aż 250 tysięcy.
Czy zasadnie spółka z o.o. cieszy się aż tak dużą popularnością i czy PSA ma szanse zająć jej miejsce? A także która z tych spółek oferuje więcej korzyści i którą wybrać? Na te pytania odpowiadamy poniżej.

Zakładanie i rejestracja

Zarówno PSA, jaki i spółka z o.o. mogą być utworzone w każdym prawnie dopuszczalnym celu, przez jedną lub więcej osób (fizycznych lub prawnych). Wyjątek stanowi jedynie jednoosobowa spółka z o.o., która samodzielnie nie może być założycielem, ani prostej spółki akcyjnej, ani innej spółki z o.o. Zakaz ten odnosi się jednak wyłącznie do etapu zakładania spółki. Nie ma więc przeszkód, aby na dalszych etapach funkcjonowania czy to PSA, czy spółki z o.o. ich jedynym wspólnikiem stała się jednoosobowa spółka z o.o.
Wracając jednak do tematu zakładania spółek, pierwszą czynnością, której należy dokonać, jest zawarcie umowy spółki. Co do zasady, taka umowa zarówno w przypadku PSA, jaki i spółki z o.o., powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. W obu przypadkach konieczna będzie zatem wizyta u notariusza. Tak zawiązaną spółkę, należy następnie zarejestrować w Krajowym Rejestrze Sądowym za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych.
Wychodząc naprzeciw przedsiębiorcom, ustawodawca wprowadził ponadto możliwość zawarcia umowy PSA i spółki z o.o. również za pomocą wzorca umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym S24. Trzeba jednak pamiętać, że możliwości modyfikacji postanowień umowy spółki w przypadku wzorca udostępnionego w S24 są dość ograniczone. Wobec tego, jeżeli chcemy jak najlepiej dostosować umowę spółki do naszych założeń biznesowych, celowe będzie zawarcie umowy w tradycyjnej formie aktu notarialnego.

Kapitał i wkłady

Zarówno PSA, jak i spółka z o.o. są spółkami kapitałowymi. W związku z tym, jak sama nazwa mówi, muszą posiadać kapitał oraz wkłady, które ten kapitał utworzą. I właśnie pod tym względem pomiędzy omawianymi spółkami zachodzą kluczowe różnice.
Po pierwsze, w przypadku spółki z o.o. mówimy o kapitale zakładowym, w PSA mamy natomiast do czynienia z kapitałem akcyjnym.

Kapitał zakładowy w spółce z o.o. wynosi co najmniej 5.000 zł i dzieli się na udziały, przy czym wartość udziału nie może być niższa niż 50 zł. Wysokość kapitału zakładowego musi zostać z kolei określona w umowie spółki, a zmiana tej wysokości co do zasady pociąga za sobą konieczność zmiany umowy spółki.
Na pokrycie kapitału zakładowego wspólnicy mogą wnosić zarówno wkłady pieniężne, jak i niepieniężne. Przy czym wkłady niepieniężne muszą posiadać tzw. „zdolność aportową”, na którą składają się m.in.: możliwość ekonomicznej wyceny, zdolność bilansowa, zbywalność czy też zdolność poddania egzekucji. W żadnym wypadku wkładem niepieniężnym do spółki z o.o. nie mogą być natomiast prawa niezbywalne oraz świadczenie pracy lub usług. Ponadto, co istotne, kapitał zakładowy musi zostać w całości pokryty przed rejestracją spółki.

Wysokość kapitału akcyjnego w PSA wynosi natomiast co najmniej 1 złoty. Akcje nie posiadają jednak wartości nominalnej i nie stanowią części kapitału akcyjnego. W PSA mamy zatem do czynienia z konstrukcją „oderwania” akcji od kapitału akcyjnego. W konsekwencji, wysokość kapitału akcyjnego nie musi, a nawet nie może być określona w umowie spółki. Zmiana wysokości kapitału akcyjnego nie wymaga z kolei zmiany umowy spółki.
Skoro zatem akcje nie stanowią części kapitału akcyjnego, to jak ten kapitał powstaje?
Zacznijmy więc od wyjaśnienia, że akcje w PSA, podobnie jak udziały w spółce z o.o., mogą być obejmowane w zamian za wkłady pieniężne i niepieniężne. Różnica polega na tym, że wkładem niepieniężnym w PSA może być wszystko co przedstawia jakąkolwiek wartość majątkową, w szczególności świadczenie pracy lub usług czy też prawa niezbywalne. Co istotne, wkłady w PSA mogą zostać wniesione w ciągu trzech lat od daty rejestracji spółki.
Niezależnie od tego, na kapitał akcyjny mogą być przeznaczone wyłącznie te wkłady, które przedstawiają zdolność aportową. Jeżeli zatem w PSA będziemy mieli dwóch wspólników: A i B, przy czym wspólnik A obejmie akcje w zamian za wkład pieniężny w wysokości 1.000 zł, zaś wkład wspólnika B będzie polegał na świadczeniu pracy na rzecz spółki, to na kapitał akcyjny zostanie zaliczony wyłącznie wkład wspólnika A. Kapitał ten będzie wynosił 1.000 zł. Wkład wspólnika B w postaci świadczenia pracy, pomimo tego, że może być wkładem do PSA, nie spełnia jednak kryteriów zdolności aportowej i wobec tego nie może być uwzględniony w kapitale akcyjnym.

W kontekście wkładów niepieniężnych do spółki z o.o. i PSA, warto również wiedzieć, że możliwość ich wniesienia jest wykluczona w przypadku rejestracji spółki w systemie S24. Zatem jeżeli chcemy objąć udziały lub akcje w zamian za wkłady niepieniężne, umowa spółki musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego.

Uprawnienia wspólników/ akcjonariuszy

Spółkę z o.o. tworzą wspólnicy. W przypadku PSA są to natomiast akcjonariusze. Jednych i drugich można jednak określić mianem członków spółki i w związku z tym członkostwem, będą przysługiwały im określone uprawnienia.
Przede wszystkim z udziałem/ akcją związane jest prawo głosu. W spółce z o.o. uprzywilejowanie w zakresie prawa głosu doznaje jednak ograniczeń. Na jeden udział mogą bowiem przypadać maksymalnie 3 głosy. W PSA nie ma natomiast żadnych ograniczeń co do uprzywilejowań głosowych, w związku z tym na jedną akcję może przypadać dowolna liczba głosów.
Co więcej, PSA daje możliwość emitowania akcji założycielskich. Uprawnienie wynikające z takich akcji, sprowadza się do tego, że każda kolejna emisja nowych akcji nie może naruszać określonego minimalnego stosunku liczby głosów przypadających na akcje założycielskie w stosunku do ogólnej liczby głosów przypadających na wszystkie akcje spółki. W praktyce oznacza to, że akcjonariusz zachowuje stały stosunek liczy głosów (np. 55%), niezależnie od tego, ile akcji wyemituje spółka.
PSA, odmiennie niż spółka z o.o., nie przewiduje również ograniczeń co do uprzywilejowania akcji w zakresie dywidendy. W spółce z o.o. dywidenda przypadająca na udziały uprzywilejowane nie może natomiast przewyższać więcej niż o połowę dywidendy przypadającej na udziały zwykłe.

Zbycie udziałów/ akcji

Zbycie udziałów w spółce z o.o. wymaga zachowania formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Przy czym, jeżeli umowa spółki została zawarta przez S24, zbycia udziałów można dokonać również za pośrednictwem tego systemu. Zbycie udziałów w spółce z o.o. jest skuteczne z momentem dokonania tej czynności, zaś rejestracja zmiany wspólników w KRS ma jedynie deklaratoryjny charakter.
W przypadku PSA, do zbycia akcji wystarczy forma dokumentowa, przy czym ustawa zastrzega tu rygor nieważności. Zbycie akcji może być zatem dokonane za pośrednictwem wiadomości e-mail czy SMS. Odmiennie jednak niż w spółce z o.o., zbycie akcji jest skuteczne dopiero z chwilą wpisu nabywcy do rejestru akcjonariuszy, prowadzonego przez uprawniony do tego podmiot (np. dom maklerski czy notariusza).

Wypłaty z kapitału

W spółce z o.o. obowiązuje zasada nienaruszalności kapitału zakładowego. Zakazane są więc jakikolwiek wypłaty na rzecz wspólników z tego kapitału, jak również zwracanie wspólnikom wniesionych wkładów. Dywidenda, co do zasady, może być wypłacona wyłącznie z wypracowanego przez spółkę zysku.

W PSA akcjonariusze mogą natomiast swobodnie dysponować środkami zgormadzonymi w kapitale akcyjnym, z tym zastrzeżeniem, że wypłaty z kapitału nie mogą doprowadzić do obniżenia jego wysokości poniżej 1 zł. Ważne jest również, aby wskutek takich wypłat, prosta spółka akcyjna nie utraciła zdolności do wykonywania wymaganych zobowiązań pieniężnych w terminie sześciu miesięcy od dnia dokonania wypłaty. Co istotne, wypłaty z kapitału akcyjnego mogą być dokonywane bez przeprowadzania sformalizowanych procedur obniżania kapitału. Warunkiem skuteczności wypłaty jest jednak zgłoszenie zmiany wysokości kapitału akcyjnego do rejestru.

Organy spółki

Organami spółki z o.o. są: zgromadzenie wspólników (organ właścicielski), zarząd (organ wykonawczy) oraz – fakultatywnie – rada nadzorcza (organ nadzorczy). Struktura organów sp z o.o. oparta jest zatem na tzw. modelu dualistycznym, charakterystycznym dla ustawodawstw europejskich.

W prostej spółce akcyjnej, obok klasycznego modelu dualistycznego, mamy ponadto do wyboru model monistyczny. Zamiast zarządu (i ewentualnie rady nadzorczej) można zatem ustanowić radę dyrektorów, wyposażoną zarówno w uprawnienia wykonawcze, jak i kontrolne. Obok rady dyrektorów, organem właścicielskim będzie oczywiście walne zgromadzenie akcjonariuszy.

E-uchwały i e-głosowanie

Istotną nowość, która została wprowadzona w PSA stanowi możliwość podejmowania uchwał przez akcjonariuszy poza walnym zgromadzeniem przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej (e- uchwały). W taki sam sposób akcjonariusze mogą ponadto głosować (e-głosowanie) przy czym warunkiem jest wskazanie w umowie spółki środków komunikacji elektronicznej, za pomocą których głosowanie może się odbywać. W przeciwnym razie konieczne będzie wyrażenie przez wszystkich akcjonariuszy w formie dokumentowej zgody na przeprowadzenie takiego głosowania.
Spółka z o.o. takich udogodnień niestety nie przewiduje. Co prawa, wspólnicy mają możliwość udziału w zgromadzeniu wspólników za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, a nawet wykonywania prawa głosu. W takim jednak przypadku, zgromadzenie musi odbyć się w fizycznie wyznaczonym miejscu, gdzie obecny będzie przynajmniej przewodniczący zgromadzenia. Co więcej, wspólnicy chcąc zagłosować na takim zgromadzeniu, muszą w nim uczestniczyć w czasie rzeczywistym. Wykluczone jest natomiast przeprowadzenie elektronicznego głosowania (np. mailowo) i podjęcie uchwały, bez faktycznego odbycia walnego zgromadzenia.

Likwidacja spółki

Zakończenie działalności spółki z o.o. jest możliwe po uprzednim przeprowadzeniu sformalizowanej procedury likwidacyjnej. W jej trakcie likwidatorzy (którymi są co do zasady członkowie zarządu) powinni zakończyć bieżącą działalność spółki, spłacić jej zobowiązania i odzyskać należności spółki od dłużników, a następnie upłynnić majątek spółki.
Prosta spółka akcyjna, obok tradycyjnej likwidacji, przewiduje również możliwość tzw. likwidacji uproszczonej. Polega ona na przejęciu całego majątku spółki przez jedno z akcjonariuszy. Warto jednak zaznaczyć, że ten tryb likwidacji, uzależniony jest od zezwolenia sądu rejestrowego, który wyrazi zgodę jedynie po wcześniejszym uprawdopodobnieniu, że uproszczona likwidacja nie doprowadzi do pokrzywdzenia wierzycieli ani pozostałych akcjonariuszy.

Podsumowanie

Jak zostało zasygnalizowane na wstępie, nie ulega wątpliwości, że to spółka z o.o. w dalszym ciągu cieszy się największą popularnością. Niemniej jednak naszym zdaniem, PSA stanowi ciekawą alternatywę, przeznaczą w szczególności do wykorzystania w innowacyjnym biznesie. Forma prostej spółki akcyjnej przede wszystkim sprawdzi się w przypadku przedsięwzięć obarczonych większym niż przeciętne ryzykiem gospodarczym (np. PSA to dobra forma spółki gdy prowadzisz start-up). Z jednej strony bowiem jako spółka kapitałowa, gwarantuje ograniczenie osobistej odpowiedzialności akcjonariuszy za zobowiązania spółki. Z drugiej strony natomiast, nie wymaga zaangażowania znacznych zasobów finansowych. Wkładem do PSA mogą być praca świadczona przez akcjonariusza, posiadającego niezbędną wiedzę i umiejętności w danej dziedzinie. Co więcej, PSA daje możliwość elastycznego ukształtowania struktury wewnętrznej w spółce, tak aby, uprawnienia akcjonariuszy nie zależały wyłącznie od wielkości ich kapitałowego zaangażowania, ale również od osobistych zdolności. Monistyczny model zarządzania spółką, może być z kolei szczególnie atrakcyjny dla inwestorów zagranicznych. Nadto, w przypadku ewentualnego niepowodzenia przedsięwzięcia, uproszczona procedura likwidacji pozwoli przyspieszyć zakończenie działalności spółki.
Powyższe nie oznacza oczywiście, że spółka z o.o. powinna stracić uznanie przedsiębiorców. Bez dwóch zdań, ten typ spółki nadal sprawdzi się w przypadku klasycznych przedsięwzięć.

• Niezależnie jednak od tego, którą spółkę wybierzesz, zapraszamy do kontaktu z kancelarią.
  Pomożemy Ci zarówno przygotować umowę spółki na miarę Twoich założeń biznesowych,
  jak również opracujemy dla Ciebie niezbędną dokumentację korporacyjną wykorzystywaną w bieżącej działalności spółki.
  zapraszamy do kontaktu