W związku ze znacznym ograniczeniem możliwości działania przedsiębiorców w wielu sektorach i w obliczu kryzysu gospodarczego spowodowanego przez epidemię koronawirusa polski rząd przygotował projekt zmian w obowiązujących przepisach mający w założeniu załagodzić skutki wspomnianego kryzysu i umożliwić kontynuacje działalności przedsiębiorcom, którzy najbardziej ucierpią w wyniku epidemii.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw  trafił 27 marca 2020 pod obrady Sejmu, a według założeń Rady Ministrów powinien zacząć obowiązywać od 1 kwietnia 2020 r, dalej w tekście jako „Projekt Ustawy”.
Jako, że projekt ten jest bardzo rozbudowanym dokumentem nie sposób przedstawić wszystkich jego założeń w jednym wpisie. W związku z powyższym poniżej przedstawimy szczegóły i część postanowień Projektu Ustawy, które najprawdopodobniej wywrą największy wpływ na Państwa działalność w najbliższych miesiącach.

Zmiany w zakresie zwolnienia ze składek ZUS

 Zdaniem rządu jednymi z podmiotów, które są najbardziej narażone na skutki obecnego kryzysu gospodarczego są osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą oraz małe przedsiębiorstwa, których mogą mieć problem z utrzymaniem poziomu zatrudnienia. Dlatego dla tych podmiotów w najnowszej regulacji przewidziano zwolnienie z płacenia składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na ubezpieczenie zdrowotne na czas 3 miesięcy. Zwolnienie obejmie firmy jednoosobowe oraz przedsiębiorców zatrudniających do 9 osób ubezpieczonych. Warunkiem, który umożliwia skorzystanie ze zwolnienia jest prowadzenie działalności gospodarczej przed 1 lutego 2020 r.

Komu i kiedy przysługuje zwolnienie z płacenia składek ZUS w efekcie epidemii?

W przypadku osób opłacających składki wyłącznie za siebie, zwolnienie przysługuje, jeżeli przychód z prowadzonej działalności nie przekroczył 300% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2020 r., tj. 5 227 zł. x 300% = 15 681 zł.
Zwolnienie ma objąć 3 miesiące: marzec, kwiecień i maj, co oznacza, iż składek nie trzeba płacić w kwietniu, maju i czerwcu. Zwolnienie ma polegać na umarzaniu należności za wskazane miesiąc, przez co okres ten będzie zaliczany w prawie do renty oraz w wysokości przyszłej emerytury.
W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą, podlegających dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, które opłaciły składkę na ubezpieczenie chorobowe w marcu 2020 r., ma zostać przyjęta zasadę ciągłości ubezpieczenia, ze względu na zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, co oznacza, że takie osoby zachowują prawo do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego w przypadku zaistnienia określonego ryzyka. Podobne zresztą rozwiązania odnoszą się do ubezpieczeń zdrowotnych.

Proponowane przepisy przewidują ponadto, iż w przypadku przeciągającej się epidemii okres zwolnienia może zostać przedłużony poprzez odpowiednie rozporządzenie Rady Ministrów.

Świadczenie postojowe dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych

W Projekcie Ustawy jako jeden z instrumentów, które maja wspomóc przedsiębiorców w dobie kryzysu i uchronić ich od upadłości zaproponowano tzw. świadczenie postojowe. Ma być to jednorazowa wypłata przeznaczona dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz dla osób wykonujących prace na podstawie umów cywilnoprawnych.
Takie świadczenie ma wynieść 80% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w 2020 r., tj. 2080 zł i nie podlegać oskładkowaniu i opodatkowaniu. Uprawnienie do uzyskania takiego świadczenia ma jednak przysługiwać tylko tym osobom, które nie posiadają innego tytułu do ubezpieczeń społecznych.
Prawo do świadczenia ma przysługiwać z tytułu przestoju ekonomicznego spowodowanego wystąpieniem zagrożenia epidemicznego, które trwało co najmniej 30 dni przed miesiącem, w którym osoba uprawniona składa wniosek o przyznanie świadczenia.

Uzyskanie prawa do świadczenia postojowego jest jednak uzależnione od spełnienia kilku dodatkowych warunków. Jednym z nich jest kryterium przychodowe, wedle którego świadczenie nie będzie przysługiwało osobom, które w miesiącu poprzedzającym złożenie wnioski osiągnęły przychód równy lub przewyższający 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r., tj. 15 681 zł. Świadczenie będzie natomiast przysługiwać, jeśli przedsiębiorca rozpoczął prowadzenie działalności przed 1 marca 2020 r. i nie zawiesił działalności gospodarczej, a jego przychód z prowadzenia tej działalności w stosunku do poprzedniego miesiąca kalendarzowego uległ obniżeniu o co najmniej 15%.

Prowadzący działalność gospodarczą, dla których mają zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i którzy korzystali ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług będą mieli prawo do świadczenia postojowego w wysokości 50% najniższego wynagrodzenia obowiązującego w 2020 r., ze względu na brak możliwości weryfikacji osiąganego przychodu.

Osoby wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, tj. umów zlecenia i umowy o dzieło będą miały prawo do świadczenia postojowego, jeśli ich umowa została zawarta przed dniem 1 lutego 2020 r. Świadczenie będzie przysługiwać, jeżeli wynagrodzenie z tytułu wykonywania umowy cywilnoprawnej wynosi co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia obowiązującego w 2020 r. albo jeżeli ich zleceniodawca nie uzyskał pomocy na wypłatę wynagrodzeń w ramach rozwiązań związanych z przeciwdziałaniem skutkom gospodarczym wywołanych COVID-19. Wysokość świadczenia ma nie być uzależniona od wysokości wynagrodzenia przewidzianego w umowie cywilnoprawnej, jak również faktycznej wypłaty wynagrodzenia za ograniczone wykonanie umowy. W każdym przypadku wysokość wypłacanego im świadczenia ma wynosić 80% minimalnego wynagrodzenia. Podmiotem odpowiedzialnym za wypłatę świadczenia będzie Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który będzie jej dokonywał na podstawie wniosku zainteresowanego.

Pożyczka dla mikroprzedsiębiorców

Projekt Ustawy przewiduje dodatkowe wsparcie finansowe dla mikroprzedsiębiorców, które dodatkowo ma sprzyjać utrzymaniu poziomu zatrudnienia w tych najmniejszych przedsiębiorstwach

Jeżeli mikroprzedsiębiorca prowadził działalność gospodarczą przed dniem 1 marca 2020 r. to może ubiegać się o udzielenie mu pożyczki ze środków Funduszu Pracy do wysokości 5 tys. zł na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy. Pożyczka będzie miała stałe oprocentowanie wynoszące 0,05 stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez NBP w skali roku. Spłatę pożyczki będzie można rozpocząć po 6 – miesięcznym okresie karencji.

Celem pożyczki ma być pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności mikroprzedsiębiorców, a jej dodatkowym atutem ma być fakt, iż będzie ona ulegała umorzeniu wraz z odsetkami pod warunkiem, iż mikroprzedsiębiorca w okresie 3 miesięcy od jej udzielenia nie zmniejszy stanu zatrudnienia w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy w stosunku do stanu zatrudnienia na dzień 29 lutego 2020 r.

Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników i kosztów prowadzenia działalności przez samozatrudnionych

Kolejnym proponowanym w Projekcie Ustawy sposobem na walkę z kryzysem jest dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników oraz należnych od tych wynagrodzeń składek, a także dofinansowanie części kosztów prowadzenia działalności przedsiębiorcy będącego osoba fizyczną, który pracowników nie zatrudnia.

Dofinansowanie zostało przewidziane w sytuacji, gdy przedsiębiorca doświadcza spadku obrotów rozumianego jako zmniejszenie sprzedaży towarów lub usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym obliczone jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

Dofinansowanie ma obejmować część kosztów wynagrodzeń oraz należnych składek. Od samego przedsiębiorcy zależy, czy będzie się on ubiegał o dofinansowanie wynagrodzeń wszystkich pracowników, czy tylko części z nich. Wysokość dofinansowania determinowana jest przez poziom spadku obrotów i może być przyznane:

• w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 50% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w odniesieniu do każdego pracownika – gdy spadek obrotów wyniesie co najmniej 30%;

• w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 50% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w odniesieniu do każdego pracownika – gdy spadek obrotów wyniesie co najmniej 50%;

• w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 90% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w odniesieniu do każdego pracownika – gdy spadek obrotów wyniesie co najmniej 80%.

Dofinansowanie może zostać przyznane na okres nie dłuższy niż 3 miesiące i będzie wypłacane w okresach miesięcznych po złożeniu oświadczenia o zatrudnianiu pracowników wg stanu na ostatni dzień miesiąca, za który ma być wypłacone dofinansowanie.

Przedsiębiorca korzystający z dofinansowania musi utrzymać w zatrudnieniu pracowników objętych dofinansowaniem przez jego okres i okres mu odpowiadający pod rygorem proporcjonalnego zwrotu dofinansowania.

Dofinansowanie będzie mogło zostać przyznane zarówno na pracowników, jak i odpowiednio na osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę nakładczą lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą – Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecania, albo które wykonują pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną, jeżeli z tego tytułu podlega obowiązkowi ubezpieczeń: emerytalnemu i rentowemu, z wyjątkiem pomocy domowej zatrudnionej przez osobę fizyczną.

Dofinansowanie dla przedsiębiorcy będącego osoba fizyczną niezatrudniającego pracowników obejmuje część kosztów prowadzenia działalności i może zostać przyznane, gdy spadek obrotów wynosi:

• co najmniej 30% – w wysokości 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie,
• co najmniej 50% – w wysokości 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie,
• co najmniej 80% – w wysokości 90% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie.

Przedsiębiorca będzie obowiązany do prowadzenia działalności gospodarczej przez okres, na który przyznane zostało dofinansowanie, zaś w przypadku niewywiązania się z tego warunku będzie obowiązany do zwrotu otrzymanego dofinansowania w kwocie proporcjonalnej do okresu nieprowadzenia działalności gospodarczej.

Wnioski o dofinansowanie zarówno wynagrodzeń, jak i kosztów działalności należy składać do powiatowych urzędów pracy w terminie 14 dni od ogłoszenia naboru przez dyrektora powiatowego urzędu pracy.

Możliwość uwzględnienia przez banki trudnej sytuacji podmiotów z sektora Małych i Średnich Przedsiębiorstw

Kolejnym rozwiązaniem w tarczy antykryzysowej mającym wspomóc mikro, małych i średnich przedsiębiorców ma być możliwość renegocjacji warunków finansowania wziętych przez nie kredytów i pożyczek. W ramach zmienionych przepisów banki mają uzyskać możliwość modyfikacji (w tym przedłużenia i odnowienia) warunków finansowań kredytów udzielonych mikroprzedsiębiorcy, małemu lub średniemu przedsiębiorcy niezależnie od regulacji wynikających z przepisów ustawy Prawo bankowe. Celem wprowadzenia takiej możliwości jest chęć ochrony takich przedsiębiorców w okresie ograniczenia działalności spowodowanej epidemią, co przy okazji ma wpłynąć na utrzymanie możliwości regulowania bieżących zobowiązań wobec kontrahentów pozostających w stosunkach gospodarczych z danym przedsiębiorcą.

Wszelkie modyfikacje mają być przeprowadzane w ramach uzgodnień między bankiem, a przedsiębiorcą. Modyfikacja w założeniu Projektu Ustawy nie może pogarszać sytuacji kredytobiorcy, a wprowadzenie omawianych regulacji ma jedynie zapewnić większą elastyczność bankom do podejmowania działań na korzyść kredytobiorców.

Wskazane rozwiązanie może być jednak zastosowane tylko do kredytobiorców, którzy mieli zawarte z bankiem umowy w dniu wejścia w życie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, tj. 8 marca 2020 r., a zmiana warunków kredytu lub pożyczki jest uzasadniona oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy dokonaną przez bank nie wcześniej niż w dniu 30 września 2019 r.
 

Zmiany w ustawie Kodeks spółek handlowych

W nowej regulacji przewidziano również zmiany w ustawie Kodeks spółek handlowych, które w założeniu twórców Projektu Ustawy mają zapobiegać paraliżowi decyzyjnemu w spółkach handlowych funkcjonujących w polskiej gospodarce (spółka jawna, spółka z o.o., spółka komandytowa) powodowanemu przez izolację społeczeństwa.

Projekt Ustawy zakłada wprowadzenie możliwości odbywania posiedzeń zarządów i rad nadzorczych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek akcyjnych z wykorzystaniem najnowszych technologii, czyli w trybie telekonferencji lub wideokonferencji.

W myśl proponowanych przepisów rady nadzorcze, a także zarządy spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych będą mogły podejmować uchwały w trybie pisemnym lub za pomocą środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, bez konieczności zawarcia w umowie spółki lub jej statucie odpowiedniego upoważnienia, przy czym możliwe jest przyjęcie odmiennych regulacji przez spółki w ich umowach lub statutach.

W nowych przepisach ma również zostać usunięty zakaz podejmowania uchwał w trybie pisemnym lub za pomocą środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, w przypadku gdy dotyczyły one wyborów przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady nadzorczej, powołania zarządu oraz odwołania i zawieszania w czynnościach tych osób.

Tak jak już wspomniano na wstępie dzisiejszego wpisu w związku z obszernością Projektu Ustawy w jednym wpisie nie sposób wskazać, a co dopiero omówić wszystkich zmian proponowanych przez Radę Ministrów w tej tzw. tarczy antykryzysowej.
W związku z tym w najbliższym czasie zachęcamy do dalszego śledzenia naszej strony, na której pojawiać się będą kolejne wpisy omawiające dalsze, wprowadzane w ramach „tarczy” rozwiązania, które w założeniu mają przynieść pomoc przedsiębiorcom w przetrwaniu kryzysu.