W nawiązaniu do poprzedniego wpisu z 13 marca 2019 r. dotyczącego zawiązania i rejestracji spółki akcyjnej chcieliśmy przybliżyć problematykę odpowiedzialności za zobowiązania spółki akcyjnej w organizacji, tj. odpowiedzialności obejmującej okres od zawiązania spółki akcyjnej do momentu rejestracji spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Czym właściwie jest spółka w organizacji?
Rozważania dotyczące odpowiedzialności za zobowiązania spółki akcyjnej w organizacji należy rozpocząć od odpowiedzi na pytanie, czy spółka akcyjna w organizacji stanowi odrębny typ spółki handlowej. Zgodnie z art. 1 § 2 Kodeksu Spółek Handlowych spółkami handlowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna. Z uwagi na przyjmowaną przez przedstawicieli piśmiennictwa zasadę, iż powyższy katalog spółek handlowych ma charakter zamknięty nie można traktować spółki akcyjnej w organizacji jako odrębnego typu spółki handlowej, lecz jako pierwotną formę spółki kapitałowej, która z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym przyjmuje formę spółki akcyjnej tj. spółki docelowej, uzyskując przy tym zgodnie z art. 12 Kodeksu Spółek Handlowych osobowość prawną oraz prawa i obowiązki spółki akcyjnej w organizacji.
Zgodnie z art. 11 § 1 Kodeksu Spółek Handlowych spółka akcyjna w organizacji może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana. Tym samym ustawodawca na mocy powyższego przepisu wyposażył spółkę akcyjna w organizacji nie tylko w zdolność prawną, ale również w zdolność do czynności prawnych oraz zdolność sądową, co pozwala na aktywne funkcjonowanie spółki akcyjnej w organizacji w obrocie gospodarczym. Ponadto ustawodawca w art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo Przedsiębiorców wskazuje, iż spółka akcyjna w organizacji będąc spółką kapitałową może podjąć działalność gospodarczą przed wpisem do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Jednocześnie na podstawie art. 11 § 3 Kodeksu Spółek Handlowych firma spółki kapitałowej w organizacji powinna zawierać dodatkowe oznaczenie „w organizacji”.
Odpowiedzialności za zobowiązania spółki akcyjnej w organizacji na gruncie art. 13 oraz art. 323 Kodeksu Spółek Handlowych.
Mając na uwadze powyższe podstawowe informacje wprowadzające dotyczące spółki akcyjnej w organizacji należy określić jakie podmioty odpowiadają za zobowiązania spółki akcyjnej w organizacji oraz jaki jest charakter oraz granice wskazanej odpowiedzialności. Zgodnie z art. 13 § 1 Kodeksu Spółek Handlowych za zobowiązania spółki kapitałowej w organizacji odpowiadają solidarnie spółka i osoby, które działały w jej imieniu (członkowie zarządu, wszyscy założyciele działający łącznie lub pełnomocnik powołany jednomyślną uchwałą założycieli). Ponadto na podstawie § 2 powyższego artykułu akcjonariusz spółki akcyjnej w organizacji odpowiada solidarnie z podmiotami, o których mowa w § 1, za jej zobowiązania do wartości niewniesionego wkładu na pokrycie objętych akcji.
Na mocy powyższych przepisów odpowiedzialność spółki akcyjnej w organizacji jako podmiotu wyposażonego w zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych oraz zdolność sądową rysuje się jako odpowiedzialność o charakterze nieograniczonym, co oznacza, że spółka w organizacji jako odrębny podmiot odpowiada całym swoim majątkiem. W sposób nieograniczony odpowiadają również osoby, które działy w imieniu spółki akcyjnej w organizacji. Zgodnie z art. 13 § 1 Kodeksu Spółek Handlowych odpowiedzialność za zobowiązania ma również charakter solidarny. Na podstawie art. 366 § 1 Kodeksu Cywilnego należy wskazać, że solidarne zobowiązanie występuje, w przypadku gdy kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych.
Z kolei zakres odpowiedzialności akcjonariuszy za zobowiązania spółki akcyjnej w organizacji ustawodawca określa na zasadzie różnicy występującej pomiędzy wartością wkładu wskazaną w statucie spółki a wartością wkładu, który został rzeczywiście wniesiony. Jednocześnie akcjonariusz odpowiada solidarnie ze spółką oraz osobami, które działały w jej imieniu.
Odpowiedzialność osób działających w imieniu spółki jak również akcjonariuszy nie jest odpowiedzialnością o charakterze subsydiarnym. Innymi słowy wierzyciel może żądać zaspokojenia wierzytelności z osobistego majątku powyższych podmiotów nie kierując wcześniej roszczenia wobec spółki.
Zakres odpowiedzialności za zobowiązania spółki akcyjnej w organizacji wskazany w art. 13 Kodeksu Spółek Handlowych. Należy odnieść również do przepisu art. 323 § 3 Kodeksu Spółek Handlowych. Zgodnie z powyższą regulacją odpowiedzialność wszystkich założycieli działających łącznie za spółkę albo pełnomocnika ustanowionego jednomyślną uchwałą założycieli ustaje wobec spółki z chwilą zatwierdzenia ich czynności przez walne zgromadzenie, ewentualnie w przypadku gdy spółka sama zaspokoi żądanie wierzyciela zaciągnięte przez wskazane podmioty. Natomiast odpowiedzialność ścisłego kręgu podmiotów określonego w § 3 reprezentujących spółkę akcyjną w organizacji nie ustaje w stosunku do osób trzecich.
Odpowiedzialność za zobowiązania prostej spółki akcyjnej w organizacji
Ustawodawca w projekcie zmian Kodeksu Spółek Handlowych, wprowadzając nowy typ spółki handlowej – prostą spółkę akcyjną m.in. określa kwestię odpowiedzialności za zobowiązania prostej spółki akcyjnej w organizacji. Na podstawie art. 30011 § 3 wspomnianego projektu odpowiedzialność osób, o których mowa w art. 13 § 1 ustaje wobec spółki z chwilą zatwierdzenia ich czynności uchwałą akcjonariuszy. Podobnie jak w przypadku spółki akcyjnej w organizacji ustawodawca wskazuje, że odpowiedzialność osób działających w imieniu spółki ustaje tylko i wyłącznie wobec prostej spółki akcyjnej w organizacji, natomiast a contrario zatwierdzenie czynności uchwałą przez akcjonariuszy nie powoduje ustania odpowiedzialności wobec osób trzecich. Ponadto ustawodawca nie wskazuje ścisłego kręgu podmiotów upoważnionych do reprezentacji spółki, lecz odwołuje się do szerszego pojęcia osób, które działały w imieniu spółki.
We wszelkich sprawach związanych z rejestracją, funkcjonowaniem i obsługą przedsiębiorców, w tym działających w formie spółek akcyjnych, zapraszamy do kontaktu:
[email protected] lub www.wskp.pl
