Znak towarowy – pojęcie, funkcje i zasady rejestracji
W dobie cyfryzacji i powszechnej globalizacji wzrasta znaczenie znaków towarowych i przysługującej im ochrony prawnej. Znaki towarowe stają się niejednokrotnie głównym środkiem ekspansji przedsiębiorstwa na rynku lokalnym, a następnie krajowym czy międzynarodowym. Zachęcamy do zapoznania się z pojęciem znaku towarowego i zasadami przyznania prawa ochronnego na znak towarowy, odpowiednio wczesne jego zarejestrowanie pozwala zabezpieczyć interesy przedsiębiorcy w przyszłości.
Pojęcie, funkcje i zakres terytorialny znaku towarowego
Znak towarowy to dobro niematerialne. Jak wynika z art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 776 z późn. zm – dalej: PWP). „znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa”. Istota znaku towarowego wynika więc z jego funkcji oznaczenia pochodzenia, funkcji jakościowej i reklamowej – przejawiających się w powiązaniu oznaczenia z konkretnym towarem. Podstawowym zadaniem znaku towarowego jest umożliwienie odróżnienia (indywidualizacji) towaru w obrocie oraz przekazanie potencjalnym nabywcom wiadomości o cechach jakościowych danego towaru.
Pojęcie i funkcje znaku towarowego należy rozpatrywać nie tylko w kategoriach krajowych, lecz również unijnych czy międzynarodowych. Zgodnie z art. 4 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.Urz.UE.L 2017 Nr 154, str. 1 – dalej: Rozporządzenie (UE) 2017/1001): „Unijny znak towarowy może składać się z jakichkolwiek oznaczeń, w szczególności z wyrazów, łącznie z nazwiskami, lub rysunków, liter, cyfr, kolorów, kształtu towarów lub ich opakowań lub dźwięków, pod warunkiem że oznaczenia takie umożliwiają:
a) odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw; oraz
b) przedstawienie ich w rejestrze unijnych znaków towarowych (zwanym dalej „rejestrem”) w sposób pozwalający właściwym organom i odbiorcom na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu ochrony udzielonej właścicielowi tego znaku towarowego.”
Ponadto, Polska jest również członkiem Porozumienia Madryckiego z dnia 14 kwietnia 1891r. o międzynarodowej rejestracji znaków (Dz. U. z dnia 6 grudnia 1993r. – dalej: Porozumienie Madryckie), a jak wskazuje art. 4 ust 1 Porozumienia Madryckiego: „począwszy od rejestracji dokonanej w ten sposób w Biurze Międzynarodowym według postanowień art. 3 i 3ter, ochrona znaku w każdym z zainteresowanych Umawiających się Państw będzie taka sama, jak gdyby znak ten został tam bezpośrednio zgłoszony”.
Stąd znaki towarowe zarejestrowane jako unijne lub międzynarodowe znaki towarowe będą chronione w Polsce tak jakby były zarejestrowane przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej.
Istota prawa ochronnego udzielonego na znak towarowy
Oznaczenie, które spełnia przesłanki dostatecznej zdolności odróżniającej może zostać zarejestrowane jako znak towarowy. Znaki towarowe zarówno krajowe, unijne, a także międzynarodowe podlegają wpisowi do rejestru znaków towarowych, prowadzonym odpowiednio przez Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej (UPRP), bądź Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (Urząd). Poprzez sam fakt rejestracji uprawniony, wskazany w odpowiednim rejestrze zyskuje wyłączne prawo ochronne do korzystania z zarejestrowanego przez siebie znaku. W związku z faktem, że Polska jest jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej, zobowiązana jest do przestrzegania przepisów unijnych. Stąd znak towarowy zarejestrowany na podstawie Rozporządzenia (UE) 2017/1001 jest chroniony również na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czego dodatkowym potwierdzeniem jest brzmienie art. 1 ust. 2 Rozporządzenia (UE) 2017/1001, zgodnie z którym: „Unijny znak towarowy ma charakter jednolity. Wywołuje on ten sam skutek w całej Unii: może on być zarejestrowany, zbyty, być przedmiotem zrzeczenia się lub decyzji w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia praw właściciela znaku lub unieważnienia znaku, a jego używanie może być zakazane jedynie w odniesieniu do całej Unii. Zasadę tę stosuje się, jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej.”
Mając powyższe na uwadze, podkreślamy że co do zasady prawo ochronne do znaku towarowego przyznaje właścicielowi wyłączne prawa do tego znaku. Właściciel znaku jest uprawniony do zakazania wszelkim stronom trzecim, które nie posiadają jego zgody, używania w obrocie handlowym, w szczególności oznaczenia identycznego z zarejestrowanym przez niego znakiem towarowym lub unijnym znakiem towarowym dla towarów lub usług identycznych z tymi, dla których wspólnotowy znak towarowy jest zarejestrowany. Poprzez wyżej wskazane działania rozumieć należy przede wszystkim umieszczanie oznaczenia na towarach lub na ich opakowaniach, a także oferowanie towarów, wprowadzanie ich do obrotu pod takim oznaczeniem.
Pojęcie wyczerpania prawa ochronnego do znaku towarowego
Omawiane wyżej regulacje mają zastosowanie również do obrotu danymi produktami, odbywającego się bez zgody uprawnionego. Inaczej sytuacja prezentuje się w przypadku, w którym obrót handlowy następuje po wprowadzeniu przez uprawnionego towarów do obrotu. Z chwilą legalnego wprowadzenia danego towaru do obrotu (przez uprawnionego z tytułu prawa ochronnego do znaku towarowego lub jego bezpośredniego dystrybutora) dochodzi do wyczerpania prawa ochronnego. Dla legalności sprzedaży i dalszej odsprzedaży danego towaru, co utożsamiane jest z wyczerpaniem prawa ochronnego na znak towarowy, istotnym jest aby towar ten, został wprowadzony do obrotu za zgodą uprawnionego lub przez niego samego, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bądź Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W takiej sytuacji wyczerpanie prawa oznacza, że podmiot uprawniony, z tytułu prawa ochronnego na znak towarowy, nie może zakazać dalszego obrotu tym towarem. Tak więc towar zaopatrzony w legalny znak towarowy może być dalej nawet wielokrotnie sprzedawany, bez możliwości ingerencji w taki obrót przez uprawnionego do znaku towarowego.
Podsumowując, chcąc legalnie wykorzystywać w obrocie znak towarowy w celu oznaczenia produktów określonego pochodzenia, należy je zarejestrować. W kolejnych wpisach odniesiemy się szczegółowo do procedury rejestracji znaku towarowego, a także bezwzględnych i względnych przeszkód rejestracji znaku towarowego. Zapraszamy do lektury pod adresem: www.wskp.pl/blog/