Zmiany w ustawie o VAT – split payment
1 lipca 2018 r. w życie weszły przepisy znowelizowanej ustawy o podatku od towarów i usług (ustawa VAT), które wedle autorów zmian mają na celu zapewnienie większej stabilności wpływów z tytułu podatku VAT oraz zapobieganie unikaniu płacenia podatku VAT, jak również zapobieganiu nadużyciom i oszustwom podatkowym.
Jaki wpływ zmiany te mają dla przeciętnego przedsiębiorcy? Czym jest tzw. split payment (podzielona płatność) oraz, co chyba najważniejsze, czy przedsiębiorcy są zobligowani do stosowania mechanizmu podzielonej płatności? Powyższe wątpliwości przybliżymy w niniejszym wpisie.
Specjalny rachunek VAT
Do czasu wprowadzenia zmian z 1 lipca podatnicy posiadali jeden rachunek płatniczy do regulowania swoich należności. Banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe zostały zobligowane do wprowadzenia zmian, w ramach których na rzecz przedsiębiorcy utworzony zostanie dodatkowy, specjalny rachunek VAT. Ponadto, podatnicy mają możliwość złożenia wniosku do banku lub kasy oszczędnościowo-kredytowej o założenie jednego rachunku VAT dla kilku rachunków rozliczeniowych.
Utworzenie ww. specjalnego rachunku VAT pozwala kontrahentom przedsiębiorcy dokonać zapłaty za fakturę przy użyciu mechanizmu podzielonej płatności. W takim przypadku przedsiębiorca otrzyma na swoje konto rozliczeniowe jedynie kwotę netto, kwota podatku VAT wpłynie natomiast na ww. specjalny rachunek VAT.
Kontrahent przedsiębiorcy nie jest zobligowany do zapłaty przy wykorzystaniu mechanizmu split payment, jest to w pełni dobrowolne.
Stosownie do postanowień art. 62a ustawy Prawo bankowe rachunek VAT jest prowadzony w walucie polskiej. Otwarcie i prowadzenie rachunku VAT nie wymaga zawarcia odrębnej umowy oraz jest wolne od dodatkowych prowizji i opłat dla banku.
Co istotne, dla rachunku VAT przedsiębiorca nie otrzymuje instrumentów płatniczych – np. karty debetowej.
Utworzenie rachunku VAT nie powoduje utraty środków tam zgromadzonych przed przedsiębiorcę. Niemniej jednak podatnik może z tych środków korzystać, co do zasady, jedynie celem dokonania przelewu podatkowego.
Kto nie może korzystać z podzielonej płatności?
Split payment nie jest mechanizmem, który dotyczy wszystkich płatności. Nie mogą z niego korzystać:
– osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej;
– przedsiębiorcy, wobec których zastosowanie znajdują przepisy dotyczące odwróconej płatności VAT;
– przedsiębiorcy, którzy otrzymali fakturę bez VAT-u, jak np. w przypadku kontrahentów zwolnionych z VAT.
Dopuszczalność umownych zobowiązań w zakresie podzielonej płatności.
Kwestią budzącą wątpliwości w związku z wprowadzeniem ww. przepisów jest możliwość regulacji umownych w zakresie korzystania z mechanizmu podzielonej płatności.
Pomimo, co do zasady, prawidłowych założeń ww. rozwiązań, zastosowanie split payment prowadzić może do sytuacji, w której przedsiębiorca nie będzie mógł realizować swoich wymagalnych zobowiązań np. ze względu na opóźnienia w płatnościach, jak również – a w zasadzie przede wszystkim – w przypadku, gdy środki zgromadzone na rachunku VAT przewyższać będą zobowiązania względem urzędu skarbowego. W takim przypadku podatnik będzie zmuszony wystąpić o uwolnienie środków z rachunku VAT.
W związku z powyższym pojawiło się istotne pytanie w praktyce – czy przedsiębiorcy mogą zobowiązywać swoich kontrahentów do niekorzystania z ww. mechanizmu.
Zasadnym wydaje się przyjęcie, że zobowiązania umowne w zakresie możliwości korzystania z podzielonej płatności są dopuszczalne. Skoro bowiem przepisy ustawy wprowadzają jedynie możliwość dokonania płatności na specjalny rachunek VAT, stosując zasadę swobody umów, przyjąć należy, że wprowadzenie stosownych regulacji umownych nie stoi w sprzeczności z brzmieniem ustawy.
Co więcej, powyższe stanowisko potwierdzenie znajduje w objaśnieniach podatkowych z 29 czerwca 2018 r., zamieszczonych na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. W tym zakresie należy zacytować fragment z ww. objaśnień:
Przyznanie inicjatywy co do wyboru stosowania mechanizmu podzielonej płatności płacącemu nie oznacza jednak, że sprzedawca nie będzie mógł zastrzec w umowie, że nie chce stosować takiej formy rozliczeń. Kontrahenci mają w tym zakresie swobodę, wynikającą z zasady swobody umów i sami decydują w jaki sposób dokonują rozliczeń przeprowadzanych transakcji. Postanowienia umowne kontrahentów wywołują przy tym skutki tylko na poziomie relacji kontraktowej między kontrahentami i nie wpływają na regulacje ustawy wprowadzającej MPP. Dobrowolność stosowania mechanizmu podzielonej płatności oznacza również, że może być on stosowany wybiórczo zarówno, jeśli chodzi o faktury, jak i kontrahentów. To znaczy, że podatnik (nabywca) ma możliwość wyboru, za które faktury chce płacić stosując MPP, a które faktury opłaci w inny sposób. Co więcej, MPP jest systemem elastycznym również w zakresie tego, jaką część kwot wykazanych na fakturze podatnik chce zapłacić w podzielonej płatności. Podatnik może bowiem zapłacić w MPP całość lub część kwoty odpowiadającej kwocie VAT wykazanej na fakturze (por. Objaśnienia podatkowe z 29 czerwca 2018 r., Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności (MPP), źródło: https://www.finanse.mf.gov.pl/documents/766655/6448094/Objasnienia+podatkowe+-+mechanizm+podzielonej+platnosci+29.06.2018.pdf)
Podsumowanie
Ze względu na istotność zmian w przepisach ustawy o VAT, przy negocjacjach umów z kontrahentami warto zwrócić uwagę na brzmienie nowych przepisów.
W ramach Kancelarii przygotowujemy, negocjujemy i analizujemy umowy na rzecz Klientów. Prawidłowa analiza przed zawarciem kontraktu pozwala dokonać odpowiedniego zabezpieczenia na przyszłość interesów przedsiębiorcy.
