Zmiana przepisów w celu walki z zatorami płatniczymi
Dnia 1 stycznia 2020 r. weszły w życie zmiany w przepisach dotyczące zatorów płatniczych (ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych). Jak wskazuje sama nazwa aktu prawnego celem jego wprowadzenia jest ograniczenie zatorów płatniczych w obrocie gospodarczym. Efekt taki ma wywołać poprawa regulacji prawnych w zakresie transakcji handlowych.
Zmiany dotyczą m.in.: ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych czy też ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Poniżej przedstawiamy najważniejsze dla przedsiębiorców zmiany wprowadzane przez nową ustawę.
Zmiana w terminach zapłaty
Wejście w życie nowych przepisów spowodowało znaczne skrócenie terminów zapłaty w transakcjach handlowych. W przypadku, gdy dochodzi do transakcji asymetrycznej, gdzie dłużnikiem jest duży podmiot, a wierzycielem mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwo termin zapłaty może maksymalnie wynieść 60 dni, bez możliwości wydłużenia tego terminu. W transakcjach symetrycznych strony mogą wydłużyć termin 60-dniowy, jednak przedłużenie nie może być rażąco nieuczciwe względem wierzyciela, a ciężar udowodnienia, iż wydłużenie nie jest rażąco nieuczciwe względem wierzyciela spoczywa na dłużniku.
W sytuacji, gdy dłużnikiem jest podmiot publiczny to termin zapłaty zostanie skrócony do 30 dni (wyjątek stanowią placówki lecznicze – tam obowiązujący jest termin 60-dniowy).
Jeżeli strony ustalą dłuższe terminy zapłaty to będą one obarczone bezwzględną nieważnością i zastosowanie znajdą maksymalne terminy przewidziane w ustawie.
Należy jednak zwrócić uwagę, iż ustalenie terminu płatności na okres ponad 120 dni od doręczenia rachunku lub faktury daje wierzycielowi prawo do odstąpienia od takiej umowy. W przypadku, gdy wierzyciel odstąpi od takiej umowy to świadczenia pieniężne przysługujące od dłużnika z tytułu już dostarczonych towarów lub wykonanych usług stają się wymagalne w terminie 7 dni od dnia wypowiedzenia umowy.
Podniesienie odsetek ustawowych
Podniesieniu ulega wysokość odsetek ustawowych. Zmiana nie obejmie jedynie odsetek w tych transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, będący podmiotem leczniczym. W przypadku takich podmiotów wysokość odsetek pozostaje na poziomie wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych. W przypadku pozostałych transakcji handlowych odsetki wzrastają do wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i dziesięciu punktów procentowych.
Walka z nieuczciwą konkurencją
Wraz z wejściem w życie nowych regulacji do czynów nieuczciwej konkurencji wyróżnionych w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji został dodany czyn polegający na nieuzasadnionym wydłużaniu terminów zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi. Dokonanie czynu nieuczciwej konkurencji uprawnia przedsiębiorcę, którego interes został zagrożony lub naruszony do skorzystania z roszczeń przysługujących mu w myśl art. 18 przywołanej ustawy, w tym może żądać m.in.: zaniechania niedozwolonych działań, usunięcia skutków niedozwolonych działań czy też naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych.
Nowe przepisy poszerzyły również uprawnienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). W przypadku, gdy przedsiębiorca będzie się spóźniał ze spełnieniem świadczeń pieniężnych Prezes UOKiK może wymierzyć mu karę administracyjną. Aby kwalifikować się do wymierzenia kary administracyjnej wartość niespełnionych świadczeń lub spełnionych po upływie terminu musi w okresie 3 kolejnych miesięcy wynieść w sumie co najmniej 5 milionów złotych (od 2022 r. wartość ta spadnie do 2 milionów złotych). Prezes UOKiK może wszcząć postępowanie zarówno na wniosek, jak i z urzędu. Wysokość ewentualnej kary zależna będzie od wartości świadczenia, jak również długości opóźnienia. Dodatkową formą kary jest publikacja informacji o wymierzeniu kary na stronie internetowej UOKiK.
Informacja o stosowanych praktykach
Nowe przepisy zobowiązują największych przedsiębiorców, a więc tych wymienionych w artykule 27 ust. b Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do informowania ministra właściwego do spraw gospodarki o stosowanych przez nich terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Informacje te będą udostępnianie publicznie poprzez Biuletyn Informacji Publicznej. Odpowiednie sprawozdanie należy złożyć do dnia 31 stycznia każdego roku i dotyczyć ma ono transakcji przeprowadzonych w poprzednim roku kalendarzowym.
Zmiany podatkowe
W zakresie podatkowym zarówno w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych ustawodawca wprowadza rozwiązanie znane już z ustawy o VAT, dotyczące tzw. „złych długów”. Umożliwia ono zmniejszenie podstawy opodatkowania wierzycielowi, który nie otrzymał zapłaty o wartość niespełnionego świadczenia. Dłużnik musi się z kolei liczyć z podwyższeniem podstawy opodatkowania o wysokość niespełnionego przez niego świadczenia.
Zmiany w zabezpieczeniu roszczeń
Ustawa wprowadza również w zakresie zabezpieczeń w toku postępowania cywilnego. W przypadku, gdy wartość roszczenia nie przekracza 75 tysięcy złotych, a od terminu zapłaty upłynęły co najmniej 3 miesiące nie jest już dłużej konieczne wykazanie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, a jedynie uprawdopodobnienie roszczenia. Takie rozwiązanie prawdopodobnie wpłynie na znaczny wzrost liczby udzielanych przez sądy zabezpieczeń roszczeń.
Rekompensata kosztów dochodzenia należności
Nowa regulacja zmienia wysokość rekompensaty za dochodzenie należności. Obok dotychczas obowiązującego zryczałtowanego kosztu w wysokości 40 Euro wprowadzone zostają wyższe zryczałtowane koszty należne wierzycielowi od dłużnika w przypadku świadczeń większej wartości. Obecnie wysokość rekompensaty została przez ustawodawcę wskazana w następujący sposób:
- w przypadku, gdy wartość świadczenia nie przekracza 5 tysięcy złotych – rekompensata wyniesie 40 Euro;
- w przypadku, gdy wartość świadczenia przekroczy 5 tysięcy złotych, ale będzie niższe od 50 tysięcy złotych – rekompensata wyniesie 70 Euro;
- w przypadku, gdy wartość świadczenia wyniesie 50 tysięcy złotych lub będzie wyższe – rekompensata wyniesie 100 Euro.
