Choć ograniczenia związane z koronawirusem są powoli znoszone, to wielu przedsiębiorców wciąż będzie odczuwać skutki epidemii. Niejedna z działających na rynku spółek będzie potrzebować pomocy, aby przetrwać kryzys. Sposobem na pomoc spółce w kłopotach może być jej dofinansowanie przez jej wspólników.
Oczywiście dofinansowanie spółki nie musi być wcale związane z problemami finansowymi. Często w praktyce jest to wręcz odwrotna sytuacja. Młoda spółka chce się dalej rozwijać i inwestować, ale ma za niski kapitał. Chęć dalszego rozwoju spółki skłania wspólników do zdobycia dodatkowych środków na ten cel.
Jedną z częściej wybieranych opcji na dofinansowanie spółki jest pożyczka od wspólników. W tym wpisie przyjrzymy się bliżej właśnie temu sposobowi na wsparcie spółki.

 
Jakie są warunki formalne udzielenia pożyczki od wspólnika?
Sama umowa pożyczki została uregulowana w art. 720 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli wartość pożyczki przekracza tysiąc złotych to umowa powinna mieć co najmniej formę dokumentową. Oznacza to złożenie oświadczenia w dokumencie taki sposób, że można będzie ustalić kto je złożył. Formą dokumentową jest m.in. e-mail, SMS. Oczywiście najlepszym rozwiązaniem będzie przygotowanie umowy w formie pisemnej.
W przypadku pożyczki udzielanej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością ważna jest jej wysokość. Jeżeli kwota pożyczki będzie wyższa niż dwukrotność kapitału zakładowego spółki do jej zaciągnięcia konieczna będzie uchwała wspólników, chyba że w umowie wspólnicy postanowili inaczej.
Kodeks spółek handlowych nie przewiduje dodatkowych warunków dla udzielenia pożyczki spółce przez jej wspólnika. W praktyce sytuacja nie jest jednak taka prosta. W spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością często mamy do czynienia z sytuacją, gdy wspólnicy są jednocześnie członkami zarządu spółki. W przypadku pożyczki od członka zarządu Kodeks Spółek Handlowych przewiduje pewne szczególne warunki.
Zgodnie z art. 15 KSH zawarcie przez spółkę kapitałową (czyli m.in. spółkę z o.o.) „umowy kredytu, pożyczki, poręczenia lub innej podobnej umowy z członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem albo na rzecz którejkolwiek z tych osób, wymaga zgody zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej”. Wynika z tego, że w sytuacji gdy wspólnik jest też członkiem zarządu spółki to do zawarcia umowy pożyczki będzie potrzebna zgoda wspólników. W innym przypadku taka umowa będzie nieważna.
Ponadto, zgodnie z art. 210 § 1 KSH, w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje Rada Nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. W przypadku umowy pożyczki zawieranej ze wspólnikiem będącym jednocześnie członkiem zarządu co do zasady konieczne będzie zadbanie o prawidłową reprezentację. Działanie Rady Nadzorczej lub specjalnie powołanego do tej czynności pełnomocnika dotyczy spółek, w których jest więcej niż jeden wspólnik.
 
Sytuacja jest jeszcze bardziej skomplikowana, gdy mamy do czynienia ze spółką jednoosobową. Jest to spółka w której jest tylko jeden wspólnik i jednocześnie jest on jedynym członkiem zarządu. Zgoda zgromadzenia wspólników w takiej sytuacji nie miałaby większego sensu, ponieważ wspólnik wyrażałby zgodę na umowę z samym sobą. Co więcej, taki wspólnik powinien zostać wyłączony od głosowania zgodnie z art. 244 KSH, ponieważ dotyczyłoby ono jego odpowiedzialności wobec spółki.
W takim przypadku zgoda zgromadzenia wspólników nie będzie więc konieczna. Jak jednak wynika z treści art. 210 § 2 KSH każda umowa (także umowa pożyczki) między jedynym wspólnikiem, a spółką będzie wymagała formy aktu notarialnego.
Mimo wskazanych powyżej wymogów związanych z pożyczką, ma ona zasadniczą zaletę, która wpływa na popularność tej opcji. Udzielenie spółce pożyczki przez wspólnika w przeciwieństwie do np. podwyższenia kapitału spółki nie wymaga zmian w umowie spółki. Podwyższenie kapitału zakładowego wiązałoby się z dodatkowymi obowiązkami po stronie wspólników, a także z dodatkowymi kosztami.
Czy warto oprocentować pożyczkę od wspólników?
Często zasilając spółkę wspólnicy chcą ją wspomóc możliwie jak najmniejszym kosztem dla spółki. Stąd często pożyczki udzielane spółkom są nieoprocentowane. Choć takie rozwiązanie na pierwszy rzut oka wydaje się rozsądne to jednak w rzeczywistości może okazać się błędne i niosące za sobą negatywne skutki.
Jeżeli pożyczka nie jest oprocentowana to spółka uzyskuje przychód z tytułu korzystania z cudzego kapitału bez opłaty. Jest to świadczenie nieodpłatne, podlega więc opodatkowaniu. Udzielenie pożyczki spółce z nawet minimalnym, ale rynkowym oprocentowaniem może się okazać korzystne, tym bardziej, że płacone odsetki mogą stanowić dla spółki koszty uzyskania przychodu.
Pożyczka od wspólnika, a podatek PCC
Jeszcze jedną istotną zaletą pożyczki od wspólnika jest kwestia związana z podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Zgodnie z art. 9 pkt 10 lit. i ustawy o PCC– pożyczki udzielane spółkom kapitałowym przez wspólników są zwolnione z podatku. Takie zwolnienie sprawia, że udzielenie spółce pożyczki bywa wybierane przez wspólników zakładających spółkę zamiast ustalenia w niej wysokiego kapitału zakładowego przy jej zakładaniu. Wkłady na kapitał zakładowy nie korzystają ze zwolnienia i są opodatkowane PCC – stawką 0,5 %.
Na pewno pożyczka od wspólnika?
Pożyczka od wspólnika nie jest oczywiście jedynym sposobem na wsparcie finansowe spółki. W niektórych sytuacjach to właśnie inne sposoby dofinansowania mogą być bardziej korzystne dla spółki. Warto wspomnieć o wsparciu zewnętrznym, takim jak kredyt, pożyczka czy emisja obligacji. Wspólnicy mogą również dofinansować spółkę poprzez podwyższenie kapitału zakładowego, to jednak co do zasady wymagać będzie zmiany umowy spółki.
Każdy z wymienionych sposobów ma swoje plusy i minusy. Każdy z nich wiąże się również z pewnymi obowiązkami i kosztami. To wspólnik musi dobrze przemyśleć, który ze sposobów dofinansowania spółki będzie dla niej najkorzystniejszy w określonej sytuacji.
Gdy jesteśmy przygotowani na duże inwestycje w naszą spółkę to już na etapie zawierania umowy i rejestracji, warto rozważyć ustalenie wyższego kapitału zakładowego. Spółka dokapitalizowana za pomocą pożyczek lub kredytów, pomimo posiadania majątku obrotowego, wciąż ma ujawniony kapitał w niskiej wysokości, przez co może nie budzić zaufania klientów i kontrahentów.
Jeżeli chcesz uzyskać więcej informacji o pożyczce dla spółki lub potrzebujesz pomocy we wszelkich sprawach związanych z przygotowywaniem, analizą i negocjacjami umów zapraszamy do kontaktu: [email protected].