Tarcze antykryzysowe w praktyce cz. 2

W dzisiejszym wpisie opisujemy szerzej aktualne przepisy dotyczące zwolnienia ze składek ZUS, świadczenia postojowego oraz pożyczki dla mikroprzedsiębiorców funkcjonujące w ramach tzw. Tarczy antykryzysowej opracowanej na potrzeby pomocy przedsiębiorcom w walce z kryzysem spowodowanym pandemią SARS-CoV-2. Dzisiejszy wpis jest kontynuacją wpisu „Tarcze antykryzysowe w praktyce cz. 2”, w którym poruszyliśmy kwestię dofinansowań do wynagrodzeń oraz dofinansowania kosztów działalności osób samozatrudnionych w ramach Tarczy antykryzysowej.
 
Ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw weszła w życie dnia 31 marca 2020 r., wprowadzając liczne zmiany w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, dalej w tekście jako „Tarcza antykryzysowa”.
 
Następnie niektóre z przepisów Tarczy antykryzysowej zostały zmienione w ramach ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, dalej w tekście jako „Tarcza antykryzysowa 2.0”.
 
Poniżej przedstawiamy Państwu środki pomocy, z których przedsiębiorcy korzystają w obecnej sytuacji najczęściej z uwzględnieniem zmian wprowadzonych przez Tarczę antykryzysową 2.0. Jednocześnie przypominamy, iż bardziej szczegółowe informacje lub konsultację indywidualną mogą Państwo uzyskać w ramach specjalnie przygotowanych przez Kancelarię WSKP Pakietów Współpracy #tarczaantykryzysowa.
 
 

1. Zmiany w zakresie zwolnienia ze składek ZUS

 
Ustawodawca w pierwszych działaniach mających zapobiegać skutkom kryzysu gospodarczego koncentrował się w pierwszej kolejności na pomocy samozatrudnionym i małym przedsiębiorcom . Dlatego Tarcza antykryzysowa w pierwszej formie przewidywała zwolnienie z płacenia składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na ubezpieczenie zdrowotne przez okres 3 miesięcy dla samozatrudnionych i przedsiębiorców, którzy na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ubezpieczenia mniej niż 10 osób. Przepisy Tarczy antykryzysowej 2.0 rozszerzyły krąg podmiotów, które mogą skorzystać ze zwolnienia również o płatników zgłaszających do ubezpieczenia od 10 do 49 osób. Jednak w przypadku tych przedsiębiorców możliwe jest uzyskanie zwolnienia jedynie w wysokości 50% składek. Pierwotnie Tarcza antykryzysowa przewidywała, iż ze zwolnienia skorzystają jedynie przedsiębiorcy zgłoszeni jako płatnicy przed dniem 1 lutego 2020 r., nowelizacja przesunęła jednak ten termin o dwa miesiące i obecnie ze zwolnienia mogą korzystać przedsiębiorcy zarejestrowani jako płatnicy przed dniem 1 kwietnia 2020 r.
 
Zmiany wprowadzone tarczą antykryzysową 2.0 nieco uściśliły sposób liczenia zgłoszonych do ubezpieczenia poprzez wskazanie, iż w liczbie osób zgłoszonych do ubezpieczenia nie należy uwzględniać pracowników młodocianych.
 
W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, opłacających składki wyłącznie za siebie, zwolnienie przysługuje, jeżeli przychód z prowadzonej działalności w pierwszym miesiącu, za który składa on wniosek o zwolnienie nie przekroczył 300% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2020 r. Po zmianach w Tarczy antykryzysowej 2.0 osoby te, aby móc skorzystać ze zwolnienia musiały rozpocząć prowadzenie działalności przed 1 kwietnia 2020. Pierwsze przepisy tarczy antykryzysowej wymagały prowadzenia działalności już przed 1 lutego 2020 r.
 
Zwolnienie z obowiązku opłacania składek ZUS może objąć 3 miesiące: marzec, kwiecień i maj, co oznacza, iż składek nie trzeba płacić do ZUS w kwietniu, maju i czerwcu. Zwolnienie polega na umorzeniu należności za wskazane miesiące, przez co okres ten w dalszym ciągu będzie zaliczany w prawie do renty oraz w wysokości przyszłej emerytury.
 
Zmiany : Dzięki zmianom w Tarczy antykryzysowej 2.0 pojawiła się również możliwość odzyskania składek opłaconych za miesiąc marzec, w przypadku, gdy przedsiębiorca spełniał warunki ustawowe oraz złoży odpowiedni wniosek, a jednak składki opłacił.
 
Przychód osiągnięty poprzez zwolnienie ze składek nie stanowi przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), dzięki czemu realna korzyść jest dla płatnika większa.
 
W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą, podlegających dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, które. opłaciły składkę na ubezpieczenie chorobowe w marcu 2020 r., obowiązuje zasada ciągłości ubezpieczenia, co oznacza, że takie osoby zachowują prawo do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego w przypadku zaistnienia określonego ryzyka. Podobne zresztą rozwiązania odnoszą się do ubezpieczeń zdrowotnych.
 
Przepisy przewidują ponadto, iż w przypadku przeciągającej się epidemii okres zwolnienia może zostać przedłużony poprzez odpowiednie rozporządzenie Rady Ministrów.
 
 

2. Świadczenie postojowe dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych

 
Kolejnym z instrumentów, z którego w dobie kryzysu mogą skorzystać przedsiębiorcy i osoby pracujące na podstawie umów cywilnoprawnych jest tzw. świadczenie postojowe. Jest to w założeniu jednorazowa wypłata przeznaczona dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz dla osób wykonujących prace na podstawie umów cywilnoprawnych (jeżeli nie podlegają ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu). Przepisy Tarczy antykryzysowej 2.0 w reakcji na utrzymującą się sytuację kryzysową przewidują możliwość wypłaty kolejnych świadczeń w uproszczonej procedurze (na ten moment świadczenie przysługuje nie więcej niż trzykrotnie).
 
Świadczenie postojowe przysługuje w wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w 2020 r., tj. 2080 zł, nie podlega oskładkowaniu i opodatkowaniu, jest również wolne od potrąceń i egzekucji.
 
Prawo do świadczenia przysługuje, jeżeli w następstwie wystąpienia COVID-19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności odpowiednio u osób prowadzących działalność jednoosobową lub u podmiotu, z którym wykonujący prace na podstawie umowy cywilnoprawnej zawarł przedmiotową umowę.
 
Uzyskanie świadczenia postojowego jest zależne od spełnienia kilku dodatkowych warunków. Jednym z nich jest kryterium przychodowe, wedle którego świadczenie nie będzie przysługiwało osobom wykonującym pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej, które w miesiącu poprzedzającym złożenie wnioski osiągnęły przychód w rozumieniu podatku o PIT równy lub przewyższający 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r., tj. około 15 tys. zł. Dodatkowo umowa cywilnoprawna musi być zawarta przed dniem 1 kwietnia 2020 r.
 
W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą świadczenie postojowe przysługuje jeżeli taka osoba rozpoczęła prowadzenie działalności przed 1 lutego 2020 r. i:
 

• a) nie zawiesiła prowadzenia działalności, ale jej przychód z prowadzenia tej działalności (w rozumieniu przepisów ustawy o PIT) uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku był niższy o co najmniej 15 % od tego, który uzyskała w jeszcze wcześniejszym miesiącu lub

• b) zawiesiła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej po dniu 31 stycznia 2020 r.

 
Prowadzący działalność gospodarczą, dla których mają zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i którzy korzystali ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług będą mieli prawo do świadczenia postojowego w wysokości 50% najniższego wynagrodzenia obowiązującego w 2020 r., ze względu na brak możliwości weryfikacji osiąganego przychodu.
 
Podmiotem odpowiedzialnym za wypłatę świadczenia jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który dokonuje jej na podstawie odpowiedniego wniosku zainteresowanego.
 

3. Pożyczka dla mikroprzedsiębiorców

 
Tarcza antykryzysowa przewiduje również dodatkowe wsparcie finansowe w formie pożyczki z Funduszu Pracy dla mikroprzedsiębiorców w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców.
 
Jeżeli mikroprzedsiębiorca prowadził działalność gospodarczą przed dniem 1 marca 2020 r. może ubiegać się o udzielenie mu pożyczki ze środków Funduszu Pracy do wysokości 5 tys. zł na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy. Pożyczka ma stałe oprocentowanie wynoszące 0,05 stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez NBP w skali roku. Spłatę pożyczki można rozpocząć po 3 – miesięcznym okresie karencji. Dodatkowo przepisy przewidują możliwość przedłużenia okresu spłaty pożyczki w przypadku dalszej konieczności przeciwdziałania COVID-19.
 
W pierwotnej wersji Tarczy antykryzysowej pożyczka miała być umarzana na wniosek mikroprzedsiębiorcy pod warunkiem, iż ten nie zmniejszy stanu zatrudnienia w stosunku do stanu na ostatni dzień lutego 2020 r. W Tarczy antykryzysowej 2.0 zrezygnowano z tego warunku i obecnie wystarczającym do umorzenia pożyczki jest złożenie przez mikroprzedsiębiorcę oświadczenia (pod rygorem odpowiedzialności karnej z składanie fałszywych oświadczeń) o tym, iż prowadził on działalność gospodarczą przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki.
 
Tarcza antykryzysowa 2.0 przesądziła również, iż przychód z tytułu umorzenia pożyczki na zasadach przewidzianych w tarczy nie będzie stanowił przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych, dzięki czemu w rzeczywistości zwiększa się wysokość realnego dofinansowania.