Tarcze antykryzysowe

W jednym z naszych wcześniejszych wpisów z dnia 27 marca 2020 r. zatytułowanym „Przedsiębiorcy na tarczy antykryzysowej – szczegóły nowej ustawy” przedstawialiśmy Państwu najważniejsze założenia, będącej wtedy jeszcze na etapie prac legislacyjnych ustawy przewidującej wsparcie dla przedsiębiorców dotkniętych kryzysem w związku z pandemią wirusa SARS-CoV-2. W okresie miesiąca od tamtego wpisu doczekaliśmy się wejścia w życie już dwóch ustaw stanowiących tzw. tarczę antykryzysową.
Dlatego w dwóch najbliższych wpisach przybliżymy Państwu informację o tym jak aktualnie przedstawiają się przepisy w zakresie środków pomocy przewidzianych w tarczach antykryzysowych, z których przedsiębiorcy korzystają w praktyce najczęściej.
W pierwszym z wpisów poruszymy kwestię dwóch rodzajów dofinansowań do wynagrodzeń przewidzianych w ramach Tarczy antykryzysowej oraz dofinansowania działalności samozatrudnionych, natomiast w kolejnym przybliżymy Państwu aktualne przepisy dotyczące zwolnienia ze składek ZUS, świadczenia postojowego oraz pożyczki dla mikroprzedsiębiorców.
Ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw weszła w życie dnia 31 marca 2020 r., wprowadzając liczne zmiany w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, dalej w tekście jako „Tarcza antykryzysowa”.
Następnie niektóre z przepisów Tarczy antykryzysowej zostały zmienione w ramach ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, dalej w tekście jako „Tarcza antykryzysowa 2.0”.

Poniżej przedstawiamy Państwu środki pomocy, z których przedsiębiorcy korzystają w obecnej sytuacji najczęściej z uwzględnieniem zmian wprowadzonych przez Tarczę antykryzysową 2.0. Jednocześnie przypominamy, iż bardziej szczegółowe informacje lub konsultację indywidualną mogą Państwo uzyskać w ramach specjalnie przygotowanych przez Kancelarię WSKP Pakietów Współpracy #tarczaantykryzysowa.
 
 

Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników i kosztów prowadzenia działalności przez samozatrudnionych, przestój ekonomiczny i zmniejszenie wymiaru pracy

 
Jednym z najczęściej wykorzystywanych w Tarczy antykryzysowej mechanizmów pomocy przedsiębiorcom jest dofinansowanie wynagrodzeń. Tarcza antykryzysowa przewiduje dwa rodzaje takich dofinansowań: dofinansowanie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz dofinansowanie na podstawie umowy ze starostą. Przy czym na wstępie należy podkreślić, iż skorzystanie z jednej formy dofinansowania wyklucza skorzystanie z drugiej.
 

• Dofinansowanie ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w ramach Tarczy antykryzysowej 

 
Przedsiębiorcy, a także organizacje pozarządowe, inne podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego oraz państwowe osoby prawne mogą w skorzystać w ramach Tarczy antykryzysowej ze wypłaty świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników objętych przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy.
 
Warunkiem skorzystania z dofinansowania jest wystąpienie w danym podmiocie spadku obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19. Spadek obrotów rozumiany jest jako spadek sprzedaży towarów lub usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym i może być wykazany na 2 sposoby:
 

1. nie może być mniejszy niż o 15%, gdy jest obliczany jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 miesięcy kalendarzowych przypadających po 1 stycznia 2020 r., a przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie w porównaniu do tych samych miesięcy w roku poprzednim.
2. nie może być mniejszy niż o 25%, gdy jest obliczany jako stosunek obrotów w ciągu dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego przypadającego po 1 stycznia 2020 r., a przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie w porównaniu do poprzedniego miesiąca.

 
Dodatkowo przedsiębiorca, aby skorzystać z dofinansowania nie może zalegać z zobowiązaniami podatkowymi, z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca III kwartału 2019 r. (chyba, że zawarł odpowiednią umowę z ZUS lub urzędem skarbowym), nie może spełniać przesłanek do ogłoszenia upadłości, a w przypadku otrzymania dofinansowania nie może przekroczyć progu otrzymania pomocy de minimis.
 
Za pracowników w przypadku tych świadczeń rozumie się osoby pozostające z pracodawcą w stosunku pracy, jak również osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę nakładczą, umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo osoby która wykonuje pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną, jeżeli z tego tytułu podlega obowiązkowi ubezpieczeń: emerytalnemu i rentowemu.
 
Należy jednak podkreślić, iż dofinansowanie nie będzie przysługiwało do wynagrodzenia pracownika, którego wynagrodzenie w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o dofinansowanie było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.
 

Dofinansowanie może zostać przyznane na okres 3 miesięcy od miesiąca złożenia wniosku.

 
Sama wysokość dofinansowania zależna jest od tego, czy pracodawca decyduje się w swoim przedsiębiorstwie na wprowadzenie przestoju ekonomicznego, czy też obniżenie wymiaru czasu pracy.

• Przestój ekonomiczny jest to okres niewykonywania pracy przez pracownika z przyczyn niedotyczących pracownika pozostającego w gotowości do pracy. Zgodnie z Tarczą antykryzysową pracownikowi objętemu przestojem pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50%, jednak nie niższe niż w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.W przypadku przestoju ekonomicznego dofinansowanie wynosi 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Na dzień dzisiejszy maksymalna kwota dofinansowania z tego tytułu na jednego pracownika może wynieść 1533,09 zł (w tym 1300 zł brutto oraz składki na ubezpieczenie społeczne należne od pracodawcy od przyznanego świadczenia w wysokości 233,09 zł).
• Obniżony wymiar czasu pracy jest to zaś obniżony przez przedsiębiorcę wymiar czasu pracy pracownika z przyczyn niedotyczących pracownika, który zgodnie z Tarczą antykryzysową może zostać obniżony przez pracodawcę o 20%, nie więcej jednak niż do 0,5 etatu, z dodatkowym zastrzeżeniem, iż wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.W przypadku obniżonego wymiaru czasu pracy dofinansowywana jest połowa wynagrodzenia pracownika, któremu obniżono wymiar pracy, jednak nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku. Dofinansowanie z tytułu obniżenia wymiaru czasu pracy na jednego pracownika może na dzień dzisiejszy wynieść 2452,27 zł (w tym 2079,43 zł brutto oraz składki na ubezpieczenie społeczne należne od pracodawcy od przyznanego świadczenia w wysokości 372,84 zł).

 
Należy jednak pamiętać, iż wprowadzenie przestoju ekonomicznego lub obniżenie wymiaru czasu pracy musi zostać poprzedzone zawarciem odpowiedniego porozumienia w tym zakresie z organizacjami związkowymi, zakładową organizacją związkową lub przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy, jeżeli nie działa u niego zakładowa organizacja związkowa.
 
Pierwotnie przepisy Tarczy antykryzysowej przewidywały, iż przedsiębiorca, który otrzymał z Funduszu dofinansowanie, nie może wypowiedzieć umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika w okresie dofinansowania oraz w okresie przypadających bezpośrednio po okresie dofinansowania nie dłużej jednak niż przez łączny okres 3 miesięcy. W przeciwnym razie byłby zobowiązany do zwrotu udzielonego świadczenia w całości wraz z odsetkami. Obecnie jednak, dzięki zmianom wprowadzonym w ramach Tarczy antykryzysowej 2.0 warunek ten obowiązuje jedynie w okresie, na który przyznano dofinansowanie.

• Dofinansowanie wynagrodzeń na podstawie umowy ze starostą i dofinansowanie części kosztów działalności samozatrudnionych

 
Drugim rodzajem dofinansowania przewidzianego w Tarczy antykryzysowej jest dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników oraz należnych od tych wynagrodzeń składek, a także dofinansowanie części kosztów prowadzenia działalności przedsiębiorcy będącego osoba fizyczną, który pracowników nie zatrudnia.
 
Dofinansowanie zostało przewidziane w sytuacji, gdy mikroprzedsiębiorca, mały lub średni przedsiębiorca doświadcza spadku obrotów rozumianego jako zmniejszenie sprzedaży towarów lub usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym obliczone jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego, za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego. Z powyższego wynika, iż aby skorzystać z dofinansowania działalność gospodarcza musi być prowadzona przynajmniej od roku.
 
Podobnie jak w przypadku dofinansowania z FGŚP przedsiębiorca, aby skorzystać z dofinansowania nie może zalegać z zobowiązaniami podatkowymi, z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca III kwartału 2019 r. (chyba, że zawarł odpowiednią umowę z ZUS lub urzędem skarbowym) i nie może również spełniać przesłanek do ogłoszenia upadłości.
 
Dofinansowanie obejmuje część kosztów wynagrodzeń oraz należnych składek. Od samego przedsiębiorcy zależy, czy będzie się on ubiegał o dofinansowanie wynagrodzeń wszystkich pracowników, czy tylko części z nich. Wysokość dofinansowania determinowana jest przez poziom spadku obrotów i może być przyznane:
 

1. w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 50% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w odniesieniu do każdego pracownika – gdy spadek obrotów wyniesie co najmniej 30%;
2. w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 70% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w odniesieniu do każdego pracownika – gdy spadek obrotów wyniesie co najmniej 50%;w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 90% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 90% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w odniesieniu do każdego pracownika – gdy spadek obrotów wyniesie co najmniej 80%.

 
Dofinansowanie może zostać przyznane na okres nie dłuższy niż 3 miesiące licząc od miesiąca złożenia wniosku i będzie wypłacane w okresach miesięcznych po złożeniu oświadczenia o zatrudnianiu pracowników objętych wnioskiem wg stanu na ostatni dzień miesiąca, za który ma być wypłacone dofinansowanie.
 
Podobnie jak w przypadku dofinansowania z FGŚP w pierwszej wersji Tarczy antykryzysowej przedsiębiorca korzystający z dofinansowania musiał utrzymać w zatrudnieniu pracowników objętych dofinansowaniem przez jego okres i okres mu odpowiadający pod rygorem proporcjonalnego zwrotu dofinansowania, jednak również w tym przypadku wymóg ten ograniczono jedynie do utrzymania w zatrudnieniu pracowników objętych umową przez okres otrzymania dofinansowania.
 
Dofinansowanie będzie mogło zostać przyznane zarówno na pracowników, jak i odpowiednio na osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę nakładczą lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą – Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecania, albo które wykonują pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną, jeżeli z tego tytułu podlega obowiązkowi ubezpieczeń: emerytalnemu i rentowemu, z wyjątkiem pomocy domowej zatrudnionej przez osobę fizyczną.
 
W przypadku przedsiębiorcy będącego osoba fizyczną niezatrudniającego pracowników dofinansowanie obejmuje część kosztów prowadzenia działalności i może zostać przyznane, gdy spadek obrotów wywołany epidemią wynosi:

1. co najmniej 30% – dofinansowanie w wysokości 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie,
2. co najmniej 50% – dofinansowanie w wysokości 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie,
3. co najmniej 80% – dofinansowanie w wysokości 90% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie.

 
Dofinansowanie takie w ramach tarczy antykryzysowej jest również przyznawane na okres 3 miesięcy od miesiąca złożenia wniosku.
 
Przedsiębiorca podobnie jak w przypadku dofinansowania wynagrodzeń  będzie zobowiązany do prowadzenia działalności gospodarczej przez okres, na który przyznane zostało dofinansowanie.
 
Wnioski o dofinansowanie zarówno wynagrodzeń, jak i kosztów działalności należy składać do powiatowych urzędów pracy w terminie 14 dni od ogłoszenia naboru przez dyrektora powiatowego urzędu pracy.