Składki na ubezpieczenia w tarczach

W dzisiejszym wpisie przybliżymy jeden z najczęściej komentowanych elementów tzw. Tarczy antykryzysowej wprowadzonej przez rząd w celu wsparcia przedsiębiorców w walce z kryzysem gospodarczym spowodowanym epidemią COVID-19, czyli kwestię zwolnienia przedsiębiorców od opłacania składek ZUS w czasie epidemii.
W pierwszej części dzisiejszego wpisu przybliżymy obowiązujące już przepisy, wskażemy kogo dotyczy zwolnienie, co trzeba zrobić, aby takie zwolnienie uzyskać oraz jakie są jego konsekwencje podatkowe.
W drugiej części zajmiemy się kwestią składek ZUS w procedowanej aktualnie przez polski parlament Tarczy 2.0, która ma poszerzyć grono podmiotów uprawnionych do skorzystania ze zwolnienia.

Tarcza antykryzysowa 1.0

Ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, czyli tzw. Tarczą antykryzysową wprowadzono do tzw. Specustawy o przeciwdziałaniu Covid-19 art. 31zo, który umożliwia zwolnienie przedsiębiorców z nieopłaconych składek ZUS w okresie od 1 marca 2020 r. do 31 maja 2020 r.
Zwolnienie obejmuje nieopłacone składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych zarówno za osoby prowadzące pozarolniczą działalność, osoby z nimi współpracujące i za pracowników, jak również za osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia i osoby z nimi współpracujące, czyli osoby pracujące na podstawie tzw. umów cywilnoprawnych.

1. płatnik zgłaszający do ubezpieczenia inne osoby

Obecnie obowiązujące przepisy umożliwiają płatnikowi skorzystanie ze zwolnienia jeżeli na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosił on do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 osób, a swoją działalność prowadził już przed dniem 1 lutego 2020 r.

1. płatnik prowadzący pozarolniczą działalność opłacający tylko własne składki

Tarcza 1.0 umożliwia także skorzystanie ze zwolnienia płatnikom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą, którzy opłacają składki wyłącznie na własne ubezpieczenia, jeżeli rozpoczęli działalność przed 1 lutego 2020 r. W przypadku takich płatników wprowadzono również dodatkowy warunek, zgodnie z którym ze zwolnienia nie może skorzystać płatnik, który w pierwszym miesiącu, w którym chce uzyskać zwolnienie osiągnął przychód równy lub wyższy 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r., czyli 15 681 zł.

Wniosek o zwolnienie z ZUS

Celem skorzystania ze zwolnienia płatnik musi złożyć odpowiedni wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie później niż do 30 czerwca 2020 r. We wniosku muszą znaleźć się:

• dane płatnika składek;
• imię i nazwisko, nazwę skróconą,
• numer NIP i REGON, a jeżeli nie zostały nadane to nr PESEL lub serię i nr dowodu osobistego albo paszportu,
• adres do korespondencji,
• oświadczenie potwierdzające, iż płatnik nie osiągnął określonego przychodu z działalności,
• inne informacje niezbędne do umorzenia składek;
• podpis wnioskodawcy.

Oświadczenie o przychodzie, o którym mowa powyżej jest składane pod rygorem odpowiedzialności i karnej i konieczne jest umieszczenie w nim klauzuli o treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”
Obowiązki rozliczeniowe
Należy również pamiętać, iż możliwość skorzystania ze zwolnienia nie zwalnia płatnika z obowiązku przesyłania do ZUS deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych na zasadach określonych w ustawie o ubezpieczeniach społecznych. ZUS zwalnia z konieczności opłacenia składek w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia przesłania deklaracji rozliczeniowej lub imiennych raportów miesięcznych należnych za ostatni z miesiąc wskazany we wniosku o zwolnienie.
Maksymalna wysokość zwolnienia
Przepisy Tarczy antykryzysowej nie przewidują ograniczeń wysokości składek w przypadku płatników zgłaszających do ubezpieczenia innych ubezpieczonych.
W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących wysokość zwolnienia została w przepisach ograniczona do wysokości składek obliczanych od najniżej podstawy wymiaru tych składek.
Inna pomoc w ramach tarczy antykryzysowej
Z przepisów wprowadzających zwolnienie ze składek nie wynika, aby skorzystanie z możliwości zwolnienia ze składek była zależna od korzystania z innych form pomocy w ramach Tarczy antykryzysowej. W związku z powyższym należy stanąć na stanowisku, iż płatnik może skorzystać ze zwolnienia, nawet jeżeli korzysta z innych form pomocy przewidzianych w tarczy.
Wykluczenie płatników znajdujących się w „trudnej sytuacji”
Choć, nie wynika to z treści samej ustawy, to ZUS odwołując się do przepisów unijnych wskazuje, iż ze zwolnienia nie mogą również korzystać firmy, które znajdowały się w trudnej sytuacji w grudniu 2019 r. i nie regulowały należności, w tym składek pobieranych przez ZUS. Informacja została podana na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych bez podania konkretnej podstawy prawnej. W komunikacie zamieszczonym na oficjalnym koncie ZUS na Twitterze wskazano, iż mowa tu o przedsiębiorcach, którzy na dzień 31 grudnia 2019 r. zalegali ze składkami za okres dłuższy niż 12 miesięcy.
Składki w praktyce i możliwość odwołania
Należy zauważyć, iż wszelkie przeprowadzone obecnie analizy dotyczące zwolnienia ze składek opierane są na samej treści przepisów. Nie ma obecnie możliwości odwołania się do praktyki ZUS w tej materii. Nie można wykluczyć, iż w lipcu 2020 r. nastąpi wysyp decyzji ZUS odmawiających umorzenia zaległych składek ZUS. W przypadku decyzji odmownej Tarcza przewiduje możliwość wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy do Prezesa ZUS w terminie 14 dni od otrzymania decyzji odmownej.
Konsekwencje podatkowe
Niestety, zwolnienie z obowiązku opłacania ZUS nie będzie tak korzystne dla przedsiębiorców, jak mogło się wydawać, z uwagi na powiązane z nim konsekwencje podatkowe.
Brak zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) odnośnie możliwości odliczenia składek opłaconych powoduje, iż płatnik korzystający ze zwolnienia w zakresie składek nieopłaconych nie może skorzystać z ulgi przewidzianej w ustawie o PIT. Brak możliwości odliczenia nieopłaconych składek (z uwagi na skorzystanie ze zwolnienia) może wpłynąć na zwiększenie miesięcznej zaliczki na podatek PIT, co u niektórych przedsiębiorców istotnie ograniczy korzyści związane ze zwolnieniem z konieczności opłacania składek ZUS, przewidzianym w Tarczy antykryzysowej.

Tarcza antykryzysowa 2.0

Projekt Tarczy 2.0, czyli ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 przewiduje rozszerzenie kręgu podmiotów uprawnionych do skorzystania ze zwolnienia od składek ZUS.
Według projektu ustawa ma umożliwić skorzystanie ze zwolnienia również płatnikom, którzy na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń społecznych od 10 do 49 ubezpieczonych. W przypadku tych przedsiębiorców należy jednak zwrócić uwagę, iż przewidywane zwolnienie ma dotyczyć jedynie 50% łącznej kwoty nieopłaconych należności z tytułu składek.
W przypadku tych płatników również ustanowiono warunek prowadzenia działalności przed dniem 1 lutego 2020 r.
Dodatkowo zwolnienie ma również przysługiwać spółdzielniom socjalnym zgłoszonym jako płatnik składek przed dniem 1 lutego 2020 r.
Projekt ustawy rozjaśnia również nieco kwestię obliczania liczby osób zgłoszonych do ubezpieczenia przesądzając, iż do ich liczby nie należy zaliczać ubezpieczonych będących pracownikami młodocianymi, zatrudnionymi w celu przygotowania zawodowego.

W ramach Kancelarii WSKP przygotowaliśmy specjalną ofertę dla przedsiębiorców, szukających wsparcia w zakresie Tarczy antykryzysowej.
W razie gdyby mieli Państwo jakiekolwiek pytania zapraszamy do kontaktu.