W oparciu o regulacje zawarte w ustawie z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą jednoosobowo ma prawo przekształcić swoją obecną formę organizacyjno-prawną działalności w spółkę kapitałową tj. w jednoosobową spółkę z  ograniczoną odpowiedzialnością, bądź w jednoosobowa spółkę akcyjną. Z transformacją formy prowadzenia działalności gospodarczej wiąże się konieczność spełnienia kilku wymagań ustawowych, co powinno nastąpić w odpowiedniej kolejności, określonej przez ustawodawcę.
Czy każdy przedsiębiorca może dokonać przekształcenia w jednoosobową spółkę kapitałową?
Zgodnie z art. 551 § 5 kodeksu spółek handlowych przekształcenia w spółkę kapitałową może dokonać tylko przedsiębiorca będący osoba fizyczną wpisaną do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, tj. działalność  zorganizowaną, zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu i w sposób ciągły.
Jakie skutki wywołuje przekształcenie przedsiębiorcy w jednoosobową spółkę kapitałową
Na mocy art. 584¹ Kodeksu spółek handlowych przedsiębiorca przekształcany staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu do rejestru. Tym samym zgodnie z art. 584²  § 1 i 2 Kodeksu spółek handlowych spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego, jak również pozostaje ona podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Jednocześnie przedsiębiorca przekształcany staje się z dniem przekształcenia wspólnikiem albo akcjonariuszem spółki przekształconej, w wyniku czego możemy mówić o istnieniu jednoosobowej spółki z o.o. albo jednoosobowej spółki akcyjnej.
W sytuacji, gdy  zmiana firmy przedsiębiorcy przekształcanego wynikająca z przekształcenia nie polega jedynie na dodaniu części identyfikującej formę prawną spółki przekształconej, wówczas spółka przekształcona jest zobowiązana do podawania w nawiasie dawnej firmy, obok nowej firmy, z dodaniem wyrazu „dawniej”  przez rok od dnia przekształcenia, czyli od chwili wpisu do rejestru.

Etapy przekształcenia przedsiębiorcy w jednoosobową spółkę kapitałową
Na podstawie art. 584⁵ Kodeksu spółek handlowych do przekształcenia w jednoosobową spółkę z o.o. wymagane jest wykonanie następujących czynności obejmujących:

• sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta;
• złożenie oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy;
• powołanie członków organów spółki przekształconej;
• zawarcie umowy spółki albo podpisania statutu spółki przekształconej;
• dokonanie w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia przedsiębiorcy przekształcanego z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Plan przekształcenia przedsiębiorcy w jednoosobową spółkę kapitałową
Ustawodawca dla samego planu przekształcenia w jednoosobową spółkę z o.o. przewiduje formę szczególną, mianowicie powyższy plan musi zostać sporządzony w formie aktu notarialnego. Niedochowanie wskazanej formy skutkuje tym, iż wskazany plan nie zostanie przyjęty przez sąd rejestrowy właściwy według siedziby przedsiębiorcy, tj. według miejsca wykonywania działalności gospodarczej, a tym samym nastąpi odmowa rejestracji nowej formy prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto, w ramach treści planu przekształcenia istnieje konieczność ustalenia co najmniej  wartości bilansowej majątku przedsiębiorcy przekształcanego na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy.
Oprócz wykonania planu przekształcenia, stosownie do brzmienia art. z art. 584⁷ Kodeksu spółek handlowych, należy sporządzić do niego określone załączniki tj.:

• projekt oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy;
• projekt aktu założycielskiego (statutu);
• wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) przedsiębiorcy przekształcanego;
• sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy.

 
Jednocześnie w przypadku, gdy na przedsiębiorcy nie spoczywał obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych na podstawie ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości,  sprawozdanie finansowe stanowiące załącznik do planu sporządza na podstawie podsumowania zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów oraz innych ewidencji prowadzonych przez przedsiębiorcę dla celów podatkowych, spisu z natury, a także innych dokumentów pozwalających na sporządzenie tego sprawozdania.
 
Opinia biegłego rewidenta
Plan przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę kapitałową  obligatoryjnie musi zostać poddany ocenie biegłego rewidenta co do jego poprawności i rzetelności. Stąd w celu wyznaczenia biegłego rewidenta przedsiębiorca zobowiązany jest złożyć wniosek do sądu rejestrowego właściwego według siedziby przedsiębiorcy, tj. według miejsca wykonywania działalności gospodarczej. Sąd rejestrowy wyznaczy biegłego rewidenta oraz określi termin na sporządzenie opinii nie dłuższy jednak niż dwa miesiące od dnia jego wyznaczenia, którą to opinię biegły ma obowiązek złożyć wraz z planem przekształcenia przedsiębiorcy sądowi rejestrowemu oraz przedsiębiorcy przekształcanemu.
W takim przypadku sąd rejestrowy określi wynagrodzenie biegłego rewidenta i zatwierdzi rachunki jego wydatków, w wyniku czego obowiązek pokrycia kosztów wynagrodzenia, jak również wydatków biegłego obciąża przedsiębiorcę podlegającego przekształceniu, a po zakończeniu procesu przekształcenia nowo powstałą spółkę przekształconą, przy czym zapłata wskazanych należności powinna nastąpić w terminie 2 tygodni od ustalenia ich wysokości przez sąd rejestrowy (tak A. Szumański (w:) Kodeks spółek handlowych. Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Przepisy karne. Komentarz do artykułów 491-633. Tom IV, Legalis).
Oświadczenie o przekształceniu spółki, powołanie członków jej organów oraz podpisanie aktu założycielskiego
Na mocy art. 584⁹ Kodeksu spółek handlowych treść oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy obligatoryjnie powinna obejmować przynajmniej:

• typ spółki, w jaki zostaje przekształcony przedsiębiorca;
• wysokość kapitału zakładowego;
• zakres praw przyznanych osobiście przedsiębiorcy przekształcanemu, jako wspólnikowi albo akcjonariuszowi spółki przekształconej, jeżeli przyznanie takich praw jest przewidziane;
• nazwiska i imiona członków zarządu spółki przekształconej.

Oświadczenie o przekształceniu przedsiębiorcy musi zostać sporządzone w formie aktu notarialnego, jednakże w praktyce w ramach tego samego aktu notarialnego może nastąpić również powołanie członków organów spółki, co wynika pośrednio z tego, iż w ramach oświadczenia należy wskazać nazwiska i imiona członków zarządu spółki przekształconej. Tym samym aktem notarialnym należy również objąć czynność zawarcia umowy spółki albo podpisanie statutu spółki przekształconej, czyli w przypadku jednoosobowej spółki z o.o. czynność podpisania aktu założycielskiego spółki przekształconej.
Wpis do rejestru spółki przekształconej i wykreślenie przedsiębiorcy przekształcanego z CEIDG
Na mocy art. 584¹¹ Kodeksu spółek handlowych wniosek o wpis przekształcenia do rejestru wnoszą wszyscy członkowie zarządu spółki przekształconej, co powinno nastąpić w nieprzekraczalnym terminie 6 miesięcy od zawarcia aktu założycielskiego, bądź podpisania statutu przekształconej spółki.
Jak wskazuje się w literaturze wpis do KRS ma w tym przypadku charakter konstytutywny i prowadzi do powstania jednoosobowej spółki kapitałowej, przy czym niedokonanie wykreślenia przedsiębiorcy z CEIDG nie wpływa na istnienie lub funkcjonowanie spółki przekształconej (tak J. Bieniak (w:) Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Legalis).

We wszelkich sprawach związanych z obsługą prawną przedsiębiorców zapraszamy do kontaktu z kancelarią: www.wskp.pl , [email protected]