Postępowanie w sprawie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy

Zdając sobie sprawę z istoty i podstawowych funkcji znaku towarowego, warto dowiedzieć się jakie kroki należy podjąć, aby znak towarowy został objęty ochroną prawną. Odmiennie niż w przypadku utworów, które są chronione z mocy prawa, o ile są twórczym wytworem pracy człowieka
o indywidualnym charakterze i zostały zakomunikowane osobie innej niż twórca, uzyskanie prawa ochronnego na znak towarowy wymaga jego rejestracji oficjalnym rejestrze znaków towarowych prowadzonym przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (dalej też: UPRP). Niniejszy wpis zawiera kilka cennych wskazówek, które wyjaśnią i przybliżą procedurę rejestracji znaku towarowego. Omówimy też bezwzględne i względne przeszkody rejestracji. Zapraszamy do lektury!

Postępowanie przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej

Postępowanie przed UPRP sprowadza się nie tylko do technicznego zarejestrowania znaku towarowego w określonym rejestrze, lecz obejmuje przede wszystkim badanie zdolności rejestracyjnej znaku towarowego. Postępowanie inicjowane jest na wniosek podmiotu zgłaszającego znak towarowy. W zgłoszeniu znaku towarowego należy określić znak towarowy oraz wskazać towary, dla których znak ten jest przeznaczony. Podkreślenia wymaga, że jedno zgłoszenie może dotyczyć tylko jednego znaku.
Złożenie podania wraz z wykazem towarów i usług według klasyfikacji nicejskiej (TMClass) oraz jednoczesne uiszczenie opłaty za zgłoszenie rozpoczyna postępowanie przed UPRP.
Badanie zdolności rejestracyjnej znaku towarowego obejmuje, zgodnie z art. 1291 ustawy z 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej, t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 776 – dalej: p.w.p. badanie poprawności wykazu towarów i usług wskazanych w zgłoszeniu oraz ocenę zgłoszenia pod kątem bezwzględnych podstaw odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy. W pierwszej kolejności UPRP oceni więc, czy zgłaszający wystarczająco jasno, precyzyjnie i poprawnie zaklasyfikował zgłaszany znak towarowy. Następnie oceni czy w przypadku analizowanego zgłoszenia nie zachodzą bezwzględne przeszkody rejestracji.
Zwracamy uwagę, że od 15 kwietnia 2016 r. zmienił się model badania przez UPRP istnienia przeszkód do udzielenia ochrony prawno-patentowej w ramach procedury udzielania prawa ochronnego na znak towarowy. Dotychczasową procedurę badawczą zastąpił model sprzeciwowy – szybszy i korzystniejszy dla zgłaszających. Istota zmiany polega na tym, że aktualnie UPRP bada jedynie część negatywnych przesłanek rejestracji znaku towarowego. Chodzi tu o bezwzględne przeszkody udzielenia prawa ochronnego. Pozostałe przesłanki (względne przeszkody udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy) są badane, dopiero jeśli zostanie złożony sprzeciw przez uprawnionego do wcześniejszego znaku towarowego lub z wcześniejszego prawa osobistego lub majątkowego (wynika to z art. 1321 p.w.p.). Tak więc dopiero gdy zostanie wniesiony sprzeciw, UPRP bada tzw. względne przeszkody do udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy.

Bezwzględne przeszkody rejestracji znaku towarowego

Oznaczenie musi przede wszystkim posiadać tzw. zdolność rejestracyjną, która występuje w sytuacji kiedy nie zachodzą bezwzględne – weryfikowane przez UPRP, ani względne przeszkody rejestracji znaku towarowego, które mogą być podniesione w drodze sprzeciwu. Innymi słowy bezwzględne przeszkody rejestracji znaku towarowego chronią interesy o charakterze ogólnym, często publicznym, natomiast przeszkody względne chronią interesy indywidualne, których wcześniejsze prawa ochronne mogłyby być naruszone w związku z rejestracją znaku towarowego.
Do bezwzględnych przeszkód rejestracji znaku towarowego zaliczyć należy przede wszystkim:
1) Brak zdolności odróżniającej – tj. cechy pozwalającej na identyfikację i rozpoznanie przez odbiorcę pochodzenia znaku towarowego. W świetle obowiązujących przepisów prawa, aby oznaczenie mogło być znakiem towarowym musi nadawać się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa, a ponadto możliwe powinno być jego graficzne przedstawienie (tzw. abstrakcyjna zdolność odróżniająca). W tym miejscu warto zaznaczyć, że znaki towarowe mogą przybrać różne formy, mogą być zarówno dwu- jak i trójwymiarowe, a także słowne, słowno-graficzne lub wyłącznie graficzne.
2) Brak znamion odróżniających – ma miejsce w sytuacji, w której znaki składają się jedynie z oznaczeń lub wskazówek, które służą w obrocie do oznaczania cech rodzajowych towarów lub innych ich właściwości (takich jak pochodzenie, jakość, ilość czy wartość) albo składają się wyłącznie z elementów, które weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych.
3) Złą wiarę zgłaszającego – ustalaną w oparciu o brzmienie art. 7 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 – dalej KC), z którego wynika – wiążące także organy administracji publicznej, w tym UPRP – domniemanie dobrej wiary. O ile nie ma podstaw do kwestionowania dobrej wiary zgłaszającego, UPRP nie może niejako z urzędu badać istnienia dobrej lub złej wiary zgłaszającego – w szczególności nie ma uprawnienia, aby zobowiązywać zgłaszającego do wykazania, że dokonał zgłoszenia znaku w dobrej wierze, gdyż naruszałoby to regułę dowodową zapisaną w art. 6 KC. Dobra wiara zgłaszającego może budzić wątpliwości w szczególności w dwóch sytuacjach, po pierwsze kiedy w trybie art. 1526 ust. 3 p.w.p. zostaną wniesione przez osobę trzecią uwagi co do istnienia okoliczności określonych w art. 1291 p.w.p. (tj. przeszkód bezwzględnych), a po drugie w sytuacji w której na skutek obiektywnych okoliczności ekspert UPRP nabierze wątpliwości w trakcie badania zgłoszenia.
4) Sprzeczność z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami – ocena tej przeszkody musi uwzględniać zarówno obowiązujący porządek publiczny (w tym również porządek prawny) ale też obejmuje swoim zakresem również te oznaczenia, które chociaż w swej warstwie treściowej nie są sprzeczne z dobrymi obyczajami, to jednak ich używanie może prowadzić do takiej oceny. Istota tej przeszkody wynika z jednej z podstawowych funkcji znaku towarowy, który rejestruje się w celu używania go w obrocie, dlatego konieczna jest jego całościowa ocena na płaszczyźnie dobrych obyczajów i obowiązującego porządku publicznego.
5) Oznaczenia, zawierające symbole, których używanie obrażałoby uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową – przeszkoda ta obejmuje swoim zakresem m.in. symbole Rzeczypospolitej (w tym godło, barwy lub hymn), ale też symbole (w tym herb, flagę czy godło) obcego państwa. Jednocześnie, warto zwrócić uwagę że przeszkoda ta nie odnosi się do rejestracji symboli jako takich, tylko wyklucza możliwość rejestracji oznaczenia, które mogłoby naruszać uczucia religijne, patriotyczne czy tradycję narodową.
Ponadto, nie udziela się prawa ochronnego na znak towarowy dla towarów identycznych lub podobnych, jeżeli znak ten jest identyczny lub podobny do zarejestrowanego oznaczenia geograficznego, nazwy pochodzenia, określenia tradycyjnego dla wina lub oznaczenia geograficznego napoju spirytusowego, których ochrona jest przewidziana na podstawie przepisów prawa i w zakresie w nich przewidzianym.

Względne przeszkody rejestracji znaku towarowego

Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej po przeprowadzeniu wyżej opisanego badania, niezwłocznie dokonuje ogłoszenia w „Biuletynie Urzędu Patentowego” o zgłoszeniu znaku towarowego, co do którego nie stwierdzono braku warunków wymaganych do uzyskania prawa ochronnego na znak towarowy z przyczyn, o których mowa w art. 1291 p.w.p. (tj. bezwzględnych przeszkód rejestracji). W terminie 3 miesięcy od daty ogłoszenia o zgłoszeniu znaku towarowego, uprawniony do wcześniejszego znaku towarowego lub uprawniony z wcześniejszego prawa osobistego lub majątkowego może wnieść sprzeciw wobec zgłoszenia znaku towarowego z przyczyn, o których mowa w art. 1321 ust. 1-3 p.w.p.
Przyczyny te określa się mianem względnych przeszkód rejestracji. Są one badane przez UPRP na wniosek (w postępowaniu sprzeciwowym), w odróżnieniu od bezwzględnych przeszkód rejestracji, które UPRP bada z urzędu.
Do względnych przeszkód odwoławczych należy zaliczyć przede wszystkim:
1) Podwójną identyczność – tj. względną przeszkodę rejestracji, polegającą na zgłoszeniu do rejestracji znaku identycznego ze znakiem wcześniejszym, dla towarów (usług) identycznych do objętych znakiem wcześniejszym;
2) Identyczność towarów (usług) – przeszkoda ta dotyczy wyłącznie towarów (usług) identycznych z objętymi rejestracją (zgłoszeniem) wcześniejszego znaku towarowego, co ważne kategoria ta nie obejmuje swoim zakresem towarów (usług) jednego rodzaju (np. takich, które są do siebie tylko podobne).
3) Identyczność znaków – w przypadku porównywania dwóch znaków należy brać pod uwagę znaki dokładnie w takiej prezentacji, jaka wynika z rejestru, przy analizie tej względnej przeszkody rejestracji nie ma znaczenia okoliczność, jak znaki te są prezentowane w obrocie.
Względne przeszkody rejestracji znaków mają na celu zapobieżenie niebezpieczeństwu wprowadzenia w błąd co do pochodzenia towarów jest centralnym pojęciem prawa znaków towarowych. Niebezpieczeństwo to polega na możliwości błędnego, nieodpowiadającego rzeczywistości, przypisania przez odbiorcę pochodzenia danego towaru, ze względu na znak towarowy, przedsiębiorcy uprawnionemu z rejestracji znaku towarowego.
Powyższe okoliczności mają istotne znaczenie już na etapie tworzenia znaku towarowego i powinny być uwzględnione przed wniesieniem do UPRP zgłoszenia rejestracji znaku towarowego. Prawnicy Kancelarii WSKP pomogą Państwu w wypełnieniu dokumentów niezbędnych do zgłoszenia, a także przeprowadzą analizę pod kątem istnienia potencjalnych przeszkód rejestracji projektowanego oznaczenia. Zapraszamy do kontaktu pod adresem [email protected]