Wróblewska-Stawowy

Kancelaria Prawna

Odrzucenie spadku w imieniu dziecka

Avatar
jak odrzucić spadek w imieniu dziecka

Jak odrzucić spadek w imieniu dziecka? Procedura oraz terminy

 
odrzucenie spadku w imieniu dziecka małoletniego
 
Jednym z praktycznych problemów, jaki pojawił się na gruncie stosowania przepisów prawa kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest wykonanie przez rodziców czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka w sytuacji, kiedy chodzi o odrzucenie spadku.
W sytuacji, kiedy rodzice posiedli wiedzę, że przyjęcie spadku przez ich małoletnie dziecko wiązać się może z koniecznością dokonywania spłat zadłużeń spadkodawcy, podjęcie szybkich działań jest niezbędne, celem zapewnienia bezpieczeństwa finansowego dziecka.
Zgodnie z art. 101 § 1 kro rodzice obowiązani są sprawować zarząd majątkiem dziecka z należytą starannością. Przyjęcie lub odrzucenie w imieniu dziecka spadku jest traktowane jako czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu, wobec czego stosownie do brzemienia art. 101 § 3 kro, wymagane jest zezwolenie sądu opiekuńczego. Zasygnalizowany powyżej problem sprowadza się do 6-miesięcznego terminu na odrzucenie bądź przyjęcie spadku, a w zasadzie do trudności z jego zachowaniem, wynikającym z czasem wymaganym na procedowanie sądu w postępowaniu o wydanie rzeczonego zezwolenia.
 

Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka

Zgodnie z art. 1015 kodeksu cywilnego oświadczenie o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. W sytuacji kiedy rodzice sprawują zarząd nad majątkiem dziecka termin do przyjęcia lub odrzucenia spadku przez dziecko należy liczyć od momentu kiedy rodzic/rodzice dowiedzieli się o tytule powołania ich dziecka.
Podjęcie decyzji powinno być więc poprzedzone wydaniem przez sąd, po uprzednim przeanalizowaniu wpływu tejże decyzji na sytuację majątkową dziecka, stosownego zezwolenia. W przypadku chęci przyjęcia spadku w imieniu dziecka sprawa jest w miarę klarowna, gdyż uchybienie wymienionemu terminowi, skutkuje zgodnie z art. 1015 § 2 kc przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Komplikacje pojawiają się kiedy rodzice uznają, że przyjęcie spadku jest niekorzystne dla dziecka. Skuteczne wyrażenie woli w imieniu dziecka musi być poprzedzone orzeczeniem sądu opiekuńczego. Musi do tego dojść w okresie krótszym niż sześć miesięcy tak, aby w oparciu o prawomocne postanowienie sądu opiekuńczego rodzice mogli dopełnić wszelkich formalności związanych ze składaniem oświadczenia co do przyjęcia spadku w imieniu dziecka.
 
jak odrzucić spadek w imieniu dziecka
 

Dochowanie terminu na skuteczne odrzucenie spadku

Praktyka funkcjonowania polskich sądów pokazuje, że dotrzymanie tego terminu często nie jest możliwe. Do przyczyn uchybienia terminowi nierzadko dochodzi brak stosownej wiedzy co do sposobu postępowania. Jej uzyskanie przez rodziców też zajmuje pewien czas. Przekroczenie terminu będące efektem niedbalstwa bądź niefrasobliwości rodziców obarcza ich samych skutkiem w postaci braku odrzucenia spadku w imieniu dziecka. Diametralnie inaczej wygląda sytuacja, kiedy to rodzice dopełniwszy ze swej strony wszelkich powinności składają wniosek do sądu opiekuńczego, a mimo to i tak dochodzi do przekroczenia terminu, ze względu na nie rozpoznanie wniosku we właściwym czasie.
W takiej sytuacji wydaje się, że obywatel nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji będących konsekwencją przewlekle prowadzonego postępowania, a niekiedy wręcz i bezczynności sądów. Skoro na gruncie procedur sądowych i administracyjnej istnieje możliwość przywrócenia terminu z uwagi na zaistnienie obiektywnych przesłanek takich jak brak winy strony w uchybieniu terminu, to tym bardziej nie można obciążać dziecka-spadkobiercy negatywnymi konsekwencjami
z powodu braku wydania orzeczenia w stosownym terminie.

Przywrócenie terminu na odrzucenie spadku imieniem małoletniego dziecka

Odnośnie instytucji przywrócenia terminu problem z jej zastosowaniem w takiej sytuacji wynika z faktu jej stosowania wyłącznie do terminów procesowych. Termin na odrzucenie lub przyjęcie spadku jest terminem materialnym. Przepisy regulujące instytucję przywrócenia terminu zawierają określenie czynności procesowej. Wobec jednoznacznego brzmienia tychże przepisów niemożliwym wydaje się zastosowanie ich przez analogię do terminu materialnego. Z drugiej jednak strony standardy państwa prawnego przemawiają za tym, aby nie narażać obywatela na negatywne konsekwencje działania wymiaru sprawiedliwości.
Przedstawiony argument należy uznać za przeważający i dopuścić wyjątkowe stosowanie instytucji przywrócenia terminu do terminów materialnych. Jako argument można wskazać rozwiązanie przyjęte w art. 1017 kc w sytuacji, kiedy uprawniony do złożenia oświadczenia co do przyjęcia spadku umiera. Termin dla jego spadkobierców nie może skończyć się wcześniej niż termin do złożenia oświadczenia po zmarłym spadkodawcy. Co prawda jest tutaj użyty innym mechanizm aniżeli przywrócenie terminu, jednak istotna jest intencja ustawodawcy – zapewnienie spadkodawcom możliwości zadecydowania co do spadku.
Brak zagwarantowania takiego mechanizmu ochronnego może wynikać z faktu regulacji omawianej materii dwoma odrębnymi aktami prawnymi. Powyższe nie może jednak negatywnie wpływać na sytuację majątkową dziecka – spadkobiercy. Ochrona jego interesów przed niekorzystnym z punktu widzenia interesów majątkowych lub też innych, niekoniecznie ekonomicznych względów, spadkiem, wymaga, ze względu na brak sprecyzowanej w tym celu instytucji prawnej, zastosowania analogii, czy to przepisów o przywróceniu terminu czy też mechanizmu z art. 1017 kc.
Na zakończenie można wskazać, że stosowanie przez analogię przywrócenia terminu powinno być uzasadnione wyjątkowymi okolicznościami. Musi z nich bezsprzecznie wynikać, że rodzice chcący odrzucić spadek w imieniu dziecka dopełnili wszelkich formalności oraz złożyli wniosek do sądu opiekuńczego już na początku biegu 6-miesięcznego terminu. Staranność rodziców, przejawiająca się konkretnych okolicznościach stanu faktycznego, im większa tym bardziej powinna skłaniać do dopuszczenia przywrócenia terminu materialnego.
Ze względu na wyżej wskazane okoliczności, w praktyce prawidłowe odrzucenie spadku imieniem dziecka może okazać się bardzo trudne. Stąd warto zastanowić się nad wsparciem profesjonalnego pełnomocnika w powyższej sprawie.
 

Prawnicy Kancelarii Wróblewska Stawowy z siedzibą w Krakowie przygotowują stosowne wnioski, jak również reprezentują Klientów w sprawach przed sądami rodzinnymi.