Wróblewska-Stawowy

Kancelaria Prawna

Umowa o pracę z członkiem zarządu spółki

Avatar

Umowa o pracę z członkiem zarządu spółki

Niedawno poruszyliśmy na naszym blogu kwestię możliwości zawarcia umowy między spółką osobową, a jej wspólnikiem. Dziś chcielibyśmy przybliżyć aspekty prawne możliwości zawarcia umowy o pracę z członkami zarządu spółek kapitałowych. Niezależnie bowiem od łączących spółkę z jej członkami zarządu stosunków wynikłych z tytułu powołania, warto rozważyć dodatkowo zatrudnienie na podstawie umowy o pracę. Jest to odrębny stosunek umowny, do którego, co do zasady, zastosowanie znajdą przepisy Kodeksu pracy.
Decydując się na powyższe warto zwrócić uwagę na przepisy powszechnie obowiązującego prawa, które znajdą zastosowanie do przedmiotowej umowy.

Kadencja członka zarządu, a umowa o pracę

Zasadniczo, strony mają swobodę ustalenia czasu, na jaki zawarta ma być umowa o pracę. Trzeba bowiem oddzielić stosunek łączący członków zarządu ze spółką na podstawie powołania, od stosunku łączącego go ze spółką na podstawie umowy o pracę. Tak więc, jak najbardziej dopuszczalne jest zawarcie umowy o pracę np. na czas nieokreślony, do której zastosowanie znajdą przepisy Kodeksu pracy. Pamiętać należy, iż w takim wypadku upływ kadencji nie będzie powodował automatycznego zakończenia stosunku prawnego wynikającego ze stosunku pracy.
Co więcej, Kodeks pracy w art. 251 pozwala wprost na zawarcie umowy o pracę w celu wykonywania pracy przez okres kadencji. Rozwiązanie to pozornie wydaje się najlepszym w przypadku członków zarządu spółki. W tym miejscu zwrócić jednak należy uwagę na wątpliwości interpretacyjne oraz możliwość powstania niedogodności, wynikłych właśnie z użycia sformułowania „okres kadencji”.
Niezależnie bowiem od przepisów Kodeksu pracy niezbędne jest sięgnięcie do przepisów Kodeksu spółek handlowych. Należy odróżnić pojęcie kadencji od pojęcia mandatu. Pojęcia te nie są tożsame i przepisy KSH odwołują się w niektórych miejscach do mandatu, w niektórych zaś do kadencji. Pod pojęciem kadencji rozumiemy okres sprawowania funkcji w organie spółki, pod pojęciem mandatu rozumieć należy zaś samo umocowanie do pełnienia funkcji w organie. Pozornie wydawać mogłoby się, że różnice te nie mają znaczenia dla ustalenia okresu umowy o pracę. Oczywiście ze względu na sformułowanie w przepisach Kodeksu pracy, że umowa ta zawarta może być na czas kadencji, nie bierzemy pod uwagę okresu sprawowania mandatu. Kadencja liczona jest w latach, mandat zaś wygasa zasadniczo w dniu odbycia się zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za rok obrotowy. Może zatem w praktyce się okazać, że dana osoba nie będzie już pracownikiem spółki w związku z upływem kadencji, a jednocześnie będzie dalej zobowiązania do pełnienia funkcji członka zarządu na podstawie mandatu, do dnia odbycia się zgromadzenia wspólników.
Ze względu na powyższe, warto zwrócić uwagę na czas trwania umowy o pracę z członkami zarządu.

Wymogi formalne

Zawarcie umowy o pracę z członkiem zarządu wymaga spełnienia odpowiednich wymogów formalnych. Niezależnie bowiem od brzmienia przepisów Kodeksu pracy, które znajdą zastosowanie do tegoż stosunku prawnego, konieczne jest respektowanie również m.in. wymogów wskazanych w przepisach Kodeksu spółek handlowych.
Po pierwsze zwrócić należy uwagę na fakt, iż przy samym zawarciu umowy o pracę z członkiem zarządu, spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą wspólników.
Ponadto, na co koniecznie zwrócić należy uwagę, w przypadku spółek jednoosobowych lub spółek, w których jeden ze wspólników jest większościowym udziałowcem i jednocześnie jedynym członkiem zarządu, możliwość zawarcia umowy o pracę z taką osobą jest wątpliwa. Jak bowiem wskazuje się w doktrynie i orzecznictwie, w takim przypadku – ze względu na brak podporządkowania takiego pracownika pracodawcy – nie sposób mówić o istnieniu stosunku pracy.
Dodatkowo, oczywiście pamiętać należy, iż umowa taka – niezależnie od składu osobowego wspólników, czy też zarządu, nie może mieć charakteru pozornego i w tym zakresie zastosowanie znajdą ogólne przepisy Kodeksu pracy.
W powyższym zakresie pomocne będzie odwołanie się do treści art. 22 § 1 Kodeksu pracy, zgodnie z którym przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Powyższy przepis wskazuje cechy charakterystyczne stosunku pracy, do których należą: osobiste świadczenie pracy przez pracownika na rzecz pracodawcy, ustalone wynagrodzenie, obowiązek dołożenia należytej staranności (a nie, jak w przypadku umów cywilnoprawnych – efekt końcowy) oraz przerzucenie ryzyka wykonanej pracy co do zasady na pracodawcę.
Spełnienie wyżej wskazanych wymogów prowadzi do wniosku, iż w konkretnym przypadku mamy do czynienia ze stosunkiem pracy. Należy pamiętać, iż niedochowanie formy pisemnej, jak również odmienne nazwanie stosunku prawnego łączącego pracownika z pracodawcą, w żadnej mierze nie przesądzają o fakcie, iż nie mamy do czynienia z umową o pracę.

Podsumowanie

Ze względu na wszelkie wyżej wskazane okoliczności tak istotna kwestia, jak ustalenie zasad wynagrodzenia członków zarządu, zasadne jest dokonanie pełnej analizy formalno-prawnej takiej umowy.
Prawnicy Kancelarii w ramach wsparcia Klientów prowadzą negocjacje, weryfikują i przygotowują postanowienia umowne, w tym również w zakresie umów o pracę dla członków zarządu.